Peter van der Velde

Petrus van der Velde weur in 1918 in het Grunningse Vlagtwedde geboren.

Peter van der Velde (1918-2004)

Hie was de zeun van een Drentse mam en een Grunningse pap (bakker).

Hie gruide op in het Noord-Drentse Roden. Nao de middelbare schoel en de rijkskweekschoel was e een jaor of wat kantoorbediende in Roden en Stad. Vanaof 1944 was e underwiezer in Stienbargen, Roden en daornao 25 jaor hoofd van de schoel in Rowol.

Hie richtte in 1940 het Bonte Bitse Cabaret op. De naam (ofkört BBC) was een stil protest tegen de bezetter. De optredens weurden stopzet toen ze zuch registreren laoten mussen bij de Kultuurkamer. Nao de oorlog kwam BBC terug under de naam De Bekketrekker met een aovendvullend Drentstaolig pregramma, schreven deur Van der Velde. Naodat Peter van der Velde met De Bekketrekker stopte, is Bareld Lunche der nog lang met deurgaon.

Peter van der Velde was jaorenlang veurzitter van de historische veriening Roon en warkte in 1983 met an het lesboek Noordenveld: Wieder met mekaor. Op de lp Noordenveld zung e samen met zien vrouw Alke zien liedties. Peter van der Velde schreef körte verhaolen, gedichten, cabaretteksten en liedties die e, zoas hierveur al zegd is, samen met zien vrouw Alke zung.

Peter van der Velde hef ok een paar maol een literaire briefwisseling holden, met Hans Heyting in Oeze Volk en met Ton Peters in Roet.

Vanaof 1947 schreef e gedichten en verhalen in Maandblad Drenthe. Hij schreef in Oeze Volk en in de Leekster Courant een brievenfeuilleton met Hans Heyting en Grietje Clewits. Hie warkte vanof 1980 met an Roet (under meer under de schoelnaam Bastiaon Brobbel) en ok an het Grunningse Krödde.

Zien wark weur plaotst in bloemlezings as Drentse Schrieversalmanak, Mandielig, Stoelendaans en Maandewark.

Gerard Nijenhuis stelde een bloemlezing samen oet zien wark under de titel Wilwaark, gedichten en verhaolen (Zuudwolde 1986), later vanneis oetgeven maor oetbreid met wat columns (Bastiaon Brobbelstukkies) en een paar ‘lichte versies’ under de titel Winter op de Paaizermao (Zuudwolde 2001; herdruk 2008).

In zien wark valt op dat het Drents en de zinsbouw zuver gebroekt wordt. Peter van der Velde zat in de jaoren ’80 in de kemissie die der veur zörgd hef daw nou een officiële Drentse spelling hebt. Dizze spellingkemissie bestun wieder oet Marga Kool, Alie Brals-Luinge, Harry Slot en Geert Kocks.

Peter van der Velde stun bekend as een bescheiden mèens. Hie preut over zien ‘gedichies’ asof ’t niet veul veurstelde. Maor in de Drentse schrieverij is elkenien van miening dat de gedichten en verhalen van Peter van der Velde bij ’t beste heurt wat of der in ’t Drents schreven is. Gerard Nijenhuis hef zien wark wal ies umschreven as: ‘antekenings veur de kantlien van ’n meester die over ’t levent naodenkt’.

Zien verhalen en gedichten bint kört maor krachtig. Der stiet gien woord te veul in. Achter zien humor giet ok zeerte schoel. De kleine dingen van ’t leven kunt niet verbargen dat ’t leven mangs ok pien döt. Maor gelukkig is der ok warmte en ’t mooie van de natuur. Melancholie en levensvraogen bint twee underwarpen die in zien gedichten ok vaak veurkomt.

Peter van der Velde hef van de veurmaolige gemiente Roon ’t ereburgerschap kregen.

In 2001 is van Peter van der Velde in opdracht van Drentse Taol een schrieverspetret op DVD en video oetkomen.

Op 25 mei 2013 is der bij oetgeverij Kleine Uil een neie bundel van Peter van der Velde oetkommen met de titel Trekwaark, verzaomelde gedichten. In het verleden waren de gedichten en verhalen van Peter van der Velde vanzölf al ies bundeld in Wilwaark en Winter op de Paaizermao die oetgeven bint bij Het Drentse Boek, maor die bundels bint deur de schriever zölf samensteld. Van der Velde was hiel kritisch op zien eigen gedichten, dat veul materiaol is nooit publiceerd.
Trekwaark is samensteld deur Willem van der Velde, zeun van de schriever. Hie hef overal zöcht naor gedichten van zien pap. Het risseltaot mag der weden. 144 bladziedes met veural Drentse maor ok een stuk of wat Nederlandse gedichten.

Der is een speciale websitee over Peter van der Velde: www.petervandervelde.nl.

In 2018 was het honderd jaor leden dat Peter van der Velde geboren is. Dat was de anleiding um het Peter van der Velde-jaor te organiseren. Der hebt een koppel activiteiten west en under andere is de naogedachtenis van de schriever nóg starker maakt deur in Roden een straot naor hum te numen: de Peter van der Veldelaan.

Peter van der Velde is in 2004 uut de tied komen.

Boekpublicaties:

Een keur oet het wark van Peter van der Velde:

 

HAARST

Wat kleur hangt dood nog an de rooie rozen
De zummer is te rad weer naor zien inne gaon
Een regendrup hangt glin nog an de haarsttyllozen
Die huverig en kleums in ‘t kleine hoffie staon

Nog schient asmets de zun en dreugt de broene blaoren
Van buik en ekkelboom, die kleven an ons pad
De zummer het zo ‘t liekt, de leste hoop verloren
En afstand daon van aal wat e einmaol bezat

Moet ik ok aofstand doun van aal mien doezend dingen
Zei ik nog einmaol weer de bloumen en de zun?
Heur ik nog einmaol weer de bliede vogels zingen
Waacht ankom maitied mai nog weer een nai begun?

 

MIEN OPA

Mien opa, die het altied aarbaaider west
Op een Grunneger bouwboerderaai
Mien opa zien boer die was stinkende riek
Mor opa was aarm en kreeg rimmetiek
Want opa, die kroop deur de klaai.

Mien opa, die het altied aarbaaider west
Mien opa haar nooit een dag vraai
Mien opa, die het van de wereld niks zein
Die zaag mor de kloeten en ‘t onkruud allein
Want opa, die kroop deur de klaai.

Mien opa, die het altied aarbaaider west
Veur eerpels, wat brood en wat braai
Mien opa en opoe die hadden ‘t neit breid
En geld veur wat mooiers, dat hadden ze neit
Want opa, die kroop deur de klaai.

De zeun van de boer, die ridt nou wat rond
In ‘n auto spiksplinternaai
Die rookt nou sigaoren van zestig cint ‘t stuk
Van opa’s verdreit en van opa’s geluk
En opa, die rust in de klaai.

Oet: Peter van der Velde – Wilwaark