Alleen de toren spreekt

Alleen de toren
spreekt Achtergrond De toren sprek D.v.h.N. 27-05-2015

ACHTERGROND DE
TOREN SPREK

Met het openen van een kornoelje begint het theaterstuk De Toren Sprek dat in twee uur de
geschiedenis van Vries vertelt. Een bijzonder stuk. Alleen de toren heeft
tekst.

Alleen de toren
spreekt

HERMAN SANDMAN

VRIES De
voorstelling De Toren Sprek, die op 5 en 6 juni wordt opgevoerd, is voor Vries
een uniek spektakel. Alleen al vanwege de plek, in de openlucht, voor de kerk
op de Brink. Met 65 spelers is het de meest omvangrijke toneelproductie in het
dorp. Bijzonder is het projecteren van beelden op de torenmuren en alleen de
toren heeft tekst. Die vertelt vanuit de schalmgaten hoe het Vries sinds het
jaar 600 is vergaan.

Het idee is van Aaf Ganzeveld. Ze stuitte twee jaar terug
op het toneelstuk De Toren Spreekt, dat in 1948 werd opgevoerd in het jaar van
de troonswisseling tussen Wilhelmina en Juliana. Ze dacht: zou het niet leuk
zijn als…

Dat was de start van een enorm project, waarbij niet
altijd de makkelijkste weg werd gekozen. Ganzeveld: „Er is bijvoorbeeld een
beamer nodig. Dat kost 5000 euro. Daar is discussie over geweest, maar ik vind:
als je iets doet, moet je het goed doen. We zien straks wel hoe we het
financieren. Zo gaat het met meer.

Deze productie draait op het enthousiasme van mensen die
niet wisten waar ze aan begonnen. Ik heb geen spijt, maar soms denk ik wel eens
van wow.”

Ganzeveld benaderde Jan Zuurd van Historische Vereniging
Oud Vries en met hulp van Hendrik Polling en Hendrik Tolner duikelden ze het
script uit 1948 op. Die van Oud Vries zelf was eerst onvindbaar, zat in de
verkeerde doos, maar in de gemeentearchieven bleek een compleet exemplaar aanwezig.

De oorspronkelijke tekst van huisarts Johannes Roland
Koert werd de basis. Zuurd keek na of alles historisch klopte en zorgde voor
aanvulling, vanaf 1948 tot aan de jaren zeventig van de vorige eeuw. Het leidde
tot een stuk dat, na het openen van de Zweedse kornoelje, een bloem die in
Nederland alleen in de Zeijer Strubben groeit, in vijftien scènes de
belangrijkste momenten van Vries verbeeldt.

Zuurd: „Uiteraard zit de Lebbestaok er in. Ooit werd op
de grens van de marken Peest en Vries een dode vrouw gevonden. Peest wilde haar
niet begraven, Vries wilde dat wel en heeft op die plek de grens aangepast.
Daarom zit er nu zo’n rare knik in.”

Ze zochten bewust niet bij toneelverenigingen naar
acteurs. Regisseur HermaStroetingat „Dat leverde teleurgestelde gezichten op,
maar het idee was: die staan altijd al in de schijnwerpers. De gemeente Vries
bestond vroeger uit dertien dorpen en elk dorp is nu met spelers
vertegenwoordigd. Net als in 1948.”

Bij de eerste van de drie opvoeringen in 1948 kwamen
duizend mensen kijken. Ganzeveld hoopt voor de twee voorstellingen van nu ook
op dat aantal: „Er zijn nog kaarten.”