Chris N 105 Drentsigheden

DRENTSIGHEDEN

Chris N 105

Door Henk Nijkeuter

Begin 1942 werd de bekende Meppeler schrijver Jan
Poortman (1897-1984) benaderd door ‘Karel’, een verzetsman die in verbinding
stond met de Nederlandse regering in Londen. Poortman werd gevraagd het gebied
rondom Havelte eens goed in de gaten te houden, want de Duitsers wilden daar
een vliegveld aanleggen. Daarna werd hij districtsleider en ging hij onder de
schuilnaam Chris N 105 infovmatie voor de Centrale Inlichtingendienst’ (CID) *
later het-Bureau Inlichtingen (BI) – verzamelen, waarbij hij zich vooral op
Zuid-Drenthe en NòòrdOverijssel richtte. Vooral de olievelden rondom
-Schoonebeek, die voor de Duitse oorlogvoering van vitaal belang waren, vormden
een belangrijk doelwit.

Zijn hobby, de fotografie, kwam hem daarbij goed -van
pas. Als secretaris van de provinciale VVV was het voor hem niet moeilijk, ogen
en oren te vinden voor het verza-melen van informatie. Ook zijn zoon Jan
Albert, die onder de schuilnaam Chris jr. werkte, assisteerde hem daarbij. Elke
vrijdag kreeg senior pakketten met spionagemateriaal dat hijin het weekend op
midrofilm zette. (Via Stockholm en later via Frankrijk en Zwitserland werd het
materiaal naar Londen gestuurd.

Na januari 1945 werd spionage voor Poortman bijna
dagwerk. Vele malen ontsnapte hij op het nippertje aan de greep van de
Duitsers. Vader en zoon Poortman stonden na onvoorzichtigheid van een
collega-spion op de lijstvan gezochten door de SD. De landwacht haalde zijn
huis in Meppelleeg. Hierbij werden zijn bibliotheek en zijn verzameling dia’s
en films vernietigd. Hij dook op het eind van de oorlog dan ook onder de Linde.

Met korte onderbrekingen zette hij het werk langs de
grens voort tot de voorhoede van het Canadese eerste leger op 5 en 6 april 1945
Coevorden bereikte. Na de bevrijding van Meppel op 13 april was zijn – taak als
inlichtingenman afgelopen. Vanuit het hoofdkwartier in Eindhoven sprak Poortman
over de zender Herrijzend Nederland als eerste de Drenten toe.

Na de oorlog was hij uitgeput: door de vele
fietstochtenVoor zijn spionagewerk was hij veertig pond afgevallen. Hij sloot
zich niet aan bij de Binnenlandse Strijdkrachten (BS), die voorlopig de orde
inhet land handhaafden. De reden hiervoor was dat er naar de mening van
Poortman overal ‘helden’ opdoken, Voor zijn rol in het verzet kreeg hij
Nederlandse, Canadese, Franse en Belgische oorlogsonderscheidingenjln 1953 werd
hij benoemd tot ridder in de orde van Oranje-Nassau.

Over zijn verzetservaringefi verscheen in i979 het boekje
Spionage rond Coevorden tijdens de Tweede Wereldoorlog, dat ter gelegenheid van
de zevende zitting van de Picardtclub op 12 november 1979 te Coevorden
gepresenteerd werd.