De Papiervreter

Garriet de Winter zat bi’j kastelein Gosum in de
gelagkamer veurzichteg an een Berenborgie te pruven.

„He’j weer last van de mage jong?” vreug Gosum
bezorgd. Garriet knikte mit zien magere veugelkoppie. An weerskaanten van de
inge vallen mond waren twi’j diê pe plooien en zien ogen weg ezunken.

Op dat moment kwamp ter een grote grovve kerel mit een
kop as een bolle de gelagkamer instappen en kwakte zien dikke boek tegen de
tapkaste.

„Een grote pils!” komme deerde hi’j. Gosum zette mit
een ondeurgrondeluk gezichte et glas veur hum neer en de man stopte gulzeg zien
bao venlippe in et schoem. Toen veegde hi’j mit de haand langs de mond en zei:
„Zo, dat dôt een meinse goed. Eigenluk bin ik nooit een bierdrin ker e-west.
Maar in de oorlog heb ik veule mit e-maakt. Ik zat bi’j et verzet… Gevaorluk
wark! Kraanties bezorgen bi’j nacht en ontie. ‘k Heb ook nog een keer een
bongel aover de weggelegd, ‘s aovonds in ‘t duuster toen der een vijandelukke
auto in ‘t zicht kwam! Ja, en soms komp dat allemaoOle weer naor baoven hein,
die spanning. Dan pak ik gauw even een paar pilsies en dan bink et weer kwiet.
Et mag een wonder heten da’j mi’j hier ziet zitten, want et hef ter wel ies
ànhad! Ze hadden mi’j op een keer zowat te grazen! Ik zat bi’j een kennis in
huus die 66k niet zuver op de graot was, wat et verzet betreft.

Toen deden de Duutsers daor onverwachts een inval en ik
had bezwaorend matteriaal bi’j mi’j. Een lieste mit namen waor ik de kraanties
mus bezorgen! Maar dqt hebt ze niet e-vunnen! Want wee’j wat disse jonge dee?
Ik heb et gewoon op e-eten.„ Ik kauwde en kauwde en sloekte net zo lange tot
alles naor binnen was! Ik stàk ter zowat in. Maar ja, ik bin een deurzetten en
ik hôl de kop der goed bi’j. Daor stun ik toen ook al veur bekend trouwens,
aans hadden ze mi’j nooit zuk verantwoordeluk -wark laoten doen netuurluk…

Hi’j keek as iene die op et toniel hef staon veurdragen
en op applaus wacht. Maar der kwamp niks. Gieniene zei wat.

Gosum pakte een doek, dweilde aover de tap en keek
aoverhoêks naor Garriet de Winter. Die keek stille veur hum uut. Allent zien
magere veugelkoppie leek wat witter en zien neuze wat spitser te worden.

„Et was wel zo’n papier”, zei de man en zien haanden
gvngen wel een halve meter uut menare.

Gosum, mit een knipogie naor Garriet, zei: „A’j goed
kiekt ku’j et nog zien” en wees naor de dikke boek van de man. Die weur wat narrig. „Ja, toe maar. Stik ie
der de gek maar mit. Meinsen die in de oorlog niks mit e-maakt hebt begriept
zuks niet. Maar ik zegge oe, bi’j oes in et verzet mus ie de kop der bi’j
hollen en niet benauwd wezen. En et waren maar enkeln die dât kunnen. Hier stiet ter iene veur oe!” Gosum
schromde hum de hals. „Och ja, sommigen praOt ter wél aover en sommigen niét…
Garriet hier hef in die tied 66k niet stille zeten. Hi’j hef wel gien papier op
e-vre-

ten, maar wél Engelse piloten aover de greins
e-smokkeld… Zien boerderi’je zat vol mit menuutsie en zend-apparatuur. De
Duutsers hebt de hiele zaak op e-rold en de boerderi’je plat e-braand. Garriet
mug een posie uut lozeren, in Assen! Ze hebt hum daor een paar tikkies e-geven,
veur zien kammeraoden hum der uut haalden. Later hefhi’j nog in ‘t
konsenstraatsiekamp e-zeten, want hi’j is ter nooit mit e-stopt. Daorumme is
hi’j now dan ook veur zien leven invaliede…

De dikke kerel keek van Gosum naor Garriet. Toen zei hi’j
wat zenewachtig dat hi’j even een zakenrelatie mus bellen, waor was hier de
tillefoon?

„Daor” wees Gosum. En de man verdween haosteg achter
de glazen deure van et tillefoonhokkie, waor ze hum ieverig zagen bladeren in
et tillefoonboek.

Gosum keek naor Garriet en gnees: „As hi’j mi’j dat boek
nou maar niet opvret” , zei hij.

Een schoelpetret

Hillegien was van plan um de regenachtige dag goed te
besteden. Ze had een kraante veur heur op de taofel elegd en keerde een la van
et iekenholten kassie der op onderstebaoven. „Muj now toch ies kieken” zei
ze. „A’j vekaansie hebt mut alles gauw-gauw an de kaante maakt worden en dan
wordt ter van alles weg-emoffeld en in de la estopt. Maar later Vien ie ‘t wél
weer…”.

Ik vunne dat een mooie gedacht, feguurlek bekeken! „Wat
he’j dâor liggen Hillegien?” Ik wees op een broen ketonnegie waor een
petrettie op-eplakt was. „Bedoel ie dit?” Hillegien pakte et tussen de
rommel weg. „Een schoelpetrettie. Kiek,
ie staOt ter ook nog op. Olde meister Van Oosten was toen 30 jaor an de schoele
en ie hebt zien vrouwe nog een bos bloemen annebeuden, wee’j nog wel?”

Of ik et nog wus! Ik had ter nachten haoste niet van
kunnen slaopen, want ik mus ter een vàssie bi’n opzeggen en ik was zo bange
da’k et niet goed zul doen. Hilligien gniffelde. „Mu’j ies even kieken zeg, wat
een hâor! Een stattebossie van niks, en een strikke der op van komsa! „Dat is
de vlagge die de lading dekt” zei ik wiesneuzeg. Wi’j keken samen naor die
kiendergezichies op een reigie naost menare. „Daor stiet Harmpie Stevens. Wat
een minneg ventie was dat toch en wat is hi’j later nog uut de kloeten e-komen
toen hi’j onder dienst was. En daor, Trijn Borger. ‘k Heb nog een posie naost
heur in de baank ezeten. Ze keek.altied 6f en et was toch zo’n giebelkonte! Ik
was geregeld achter mit mien wark en dat was heur schuld”. Ja ja, dât zal
wel”zei Hillegien plaogerig. „Ken ie dât ventie nog wel Hillegien?”
Ik wees naor een knap, donker krullekoppie.
„Now, en 6fi. Zeg, ik bin nog een posie verliefd op hum ewest op mien
meniere, wus ie

„Dacht ie van niet? De hiele schoele was et jao!
„Hillegien keek warempel een beetie
verschrikt. „Gao toch hén!” Ik mus lachen. „Ie bewaarden altied
sukerboonties veur hum en ie gaven hum oen knikkers as hi’j blut was, of niet
dan?” Hillegien keek dromerig naor et jongeskoppie. „Spatten kun hi’j niet
best”zei ze „Hi’j verleur âltied”. „Maar hi’j zat nooit zonder
knikkers” zei ik. „Want as hi’j ze niet van oe kreeg, dan kreeg hi’j ze
wel van mi’j!” Hillegien keek mi’j verwonderd an. „Of was

Ik knikte wat beschaamd. „Och, hi’j had zôkke mooie
krullen en zôkke grote broene ogen! As hi’j mi’j ankeek, now, dan wupten de
knikkers mi’j al in de buse!” Wi’j lachten. „Ja, ‘t was een mooi
jongie”zei Hillegien. „Maar dOm” zei ik. „Toch hef hi’j later nog de
hbs of-emaakt. Zien Olde luu hadden centen zat mu’j reken. Hi’j kreeg
allerhaande bi’jlessen en zo hebt ze hun der deur-esleept. Maar hi’j dee aover
elke klasse wél twi’j jaor! Wee’j ook waor hi’j later telaande komen is?”
Hillegien wus et niet zeker, maar ze meende dat hi’j indertied argens op ‘t gemientehuus
zat van een klein dorpie. „Misschien wel borgemeister” zei ze. „Niet gek,
een bòrgemeister mit krullen en grote broene
ogen”. „Och, wat wi’j toch majn. Misschien is hi’j now wel zo kaal
as een biljardballe! En hefhi’j dikke bulen onder zien ogen!”

Wi’j keken wat mismoêdig naor et lieve jongessnoetie op
et schoelpetret. „Daor links onderan stie Annegie Pieters” wees Hillgien.
„Wat een proele was dat majn toch hein. En dat is ze heur hiele leven laank
ebleven. Ze wol âltied wat hebben dat ze niet kriegen kun. Trouwen mit een
grote man mit blonde krullen en een boel centen. Now, dat kun ze wel vergeten!
Geert is een klein kereltie mit hier en daorwat zwart piekhaor op zien
veugelkoppie! En centen hefhi’j ook al niet. Ze wol later twi’j kiender, een
jonge en een maagie zei ze. Ze hebt vief jonges! Allemaole rossig en onder de
zomersproeten. Meer et bint âorege kiender en ze,hebt et goed mit menaar. Maar
Annegie is nog altied nukkeg en ontevrêne. Ze krig een zere nekke van et naor
baoven kieken, naor luu die et beter hebt dan zi’j. Ze kik nooit ies naor
beneden, naor die et minder hebt. En daor bedarft ze niet allent heur eigen
leven mit, maar 66k die van heur man en kiender”. Wi’j keken zwiegend naor
et Olde schoelpetret. Wât een verschillende gezichten, wat een verschillende
levens… „Kom”zei Hillegien. „Ik gao maar ies koffie zetten”. En ze
scheuf et petret onder de andere pepieren in de la.