De Traan: kwajongens van 65 plus

Vrij, frivool, met een vette knipoog. Dat is De Traan.
Het orkest bestaat deze maand twintig jaar. Hoe ouder de kerels worden, hoe
komischer. Of, zoals regisseur van de alles-is-andersshow Jans Polling het
zegt: „Op een korenfestival worden wij laatste. Maar een showfestival? Dat
winnen we.”

BORGER Fout, fouter, foutst is de dresscode. Gouden
pooierjassen, glitterhemden, blinkende horloges, een gleufhoed met knipperende
blauwe lampjes. Vogelverschrikkers in optima forma zijn het. Ze geven De Traan
het smoel dat dit zootje ongeregeld op het lijf geschreven is.

Zaterdagavond, cultuurcafé De Amer. Zwanger van
melodramatiek leidt meesterverteller Jans Polling een levenslied in. Over een
man die ziek van zijn werk naar huis fietst en voor de deur een blinkende Audi
Q8 ziet staan. De gordijnen van de slaapkamer zijn dicht. „Kiek, as het nou
zo’n viefenveertig kilometer autoochie was west. Of een scootmobiel. Dan had ‘e
nog wel drie rondjes deur fietst. Wat ja, zo iene gun ie toch wat. Maor zo’n
dikke Audi met zilveren velg’n?”

Dan gaat de deur open en strompelt de persoon in kwestie
naar binnen. Bajeskloffie, ijzeren bal aan de enkels geketend. Hij beklimt het
podium en zingt vol dramatiek het lied over de man die zijn overspelige vrouw
plus minnaar om zeep heeft geholpen. De ene na de andere solist treedt zo voor
het voetlicht. Polling: „Dat is zo mooi aan dit koor. Van gewone jongens, die
nog liever achter een boek wegkropen dan dat ze moesten optreden en die dagen
van tevoren niet konden slapen, zijn het artiesten geworden. Als het moet zingt
iedereen solo. Doen wij mee aan een korenfestival, dan worden we laatste. Maar
een showfestival kunnen we winnen.”

De bakermat van De Traan ligt in Borger. Twee grootheden
van RTV Drenthe staan aan de basis: Jans Polling en Klaas de Vries. Polling:
„Een meezingfeest in de Koesteeg smaakte naar meer. Shantykoren zie je overal,
da’s één pot nat. Wij zijn uniek.” Waag het niet het koor te associëren
met het fenomeen shantykoor. Die boodschap draagt het koor uit met een parodie
op de shantyeenheidsworst, het hilarische Antishanty lied.

De Vries, oud-directeur/hoofdredacteur van RTV Drenthe,
trommelde — gebruik makend van zijn connecties — de muzikanten bijeen. De
zoektocht leverde een pianist, twee saxofonisten, drie accordeonisten en een
basgitarist/tubaïst op. Stuk voor stuk doorgewinterde muzikanten die in bands
gespeeld hebben. Koorleden werden uit alle windhoeken van de provincie en tot
ver daarbuiten gevonden. Achter de lijst met 43 namen staan plaatsnamen als
Kantens, Kiel-Windeweer en Stadskanaal. Het mag dan een zootje ongeregeld zijn,
met de discipline is niks mis. Afzeggen hoeft niet voor de repetities op
zondagochtend.

„Het is een sociaal gebeuren. Eerst koffie, dan
repeteren. Als er iemand niet komt opdagen, moet er echt wat loos zijn.”

De zondagochtend werd het vaste repetitiemoment in Borger
en dat is al die jaren zo gebleven. Wijlen Karel Bitter was de eerste dirigent.
„Een dodelijke cocktail”, noemt Jans Polling de combinatie Bitter/De
Traan. „Bitter was een vakman pur sang die zijn eigen arrangementen voor het
koor maakte. Maar hij kon ook streng zijn en had een ochtendhumeur. Hij stapte
wel eens in Groningen in de bus om in Emmen wakker te worden. Hij was als
begaafd vakman een barrière tussen het koor en het publiek. Daarom hebben we op
een gegeven moment afscheid genomen.”

De zoektocht naar een opvolger was vruchteloos. Klaas de
Vries: „We zijn de provincie ingetrokken. Twee, drie kandidaten van naam en
faam hadden we op het odg, maar die durfden het met dit stelletje anarchisten
niet aan. Te complex.” Uiteindelijk werd met Jans Polling een sigaar uit
eigen doos gepresenteerd. „De presentatie wilden we op een conference-achtige manier doen. Jans
kan dat als geen ander.”

Rommelmarkten werden afgestroopt om een collectie van de
meest foute schilderijen op de kop te tikken, die in het begin als decor
fungeerden. Wie tijdens de jaarlijkse kerstshow in hotel Bieze een lootje
koopt, loopt het risico een compleet rendier met arrenslee te winnen. Of een
kersthaas. Dat tekent De Traan. Extra belegen, 65-plus inmiddels. Maar hoe
rijper, hoe vetter de knipoog. Of, zoals Polling het na een ruim drie uur
durende show in Amen uitdrukte: „Wij vuult oes achttien joar.”

Het is een hecht stel, dat ook buiten de muziek om de
banden aanhaalt. Polling: „Eén keer per jaar hebben we een uitje. Het tripje
naar Ameland was een hoogtepunt. Veertig kerels sliepen op stretchers in tenten
op camping Stortemelk. Sommigen hadden nog nooit gekampeerd. Dan is het
prachtig om te zien hoe iedereen voor elkaar zorgt. Heeft iemand moeite een
bult op te fietsen, dan springt er onmiddellijk een ander bij om hem een zetje
omhoog te geven. Kliekjes zijn er niet.”

De Traan biedt
zich aan

Drenthe vraagt, De Traan draait. Dat is dit jaar het
motto van het mannenkoor. Ter ere van het twintigjarig bestaan is het gratis te
boeken. „Wij geven Drenthe een cadeautje. Ziekenhuizen, verzorgingshuizen,
organisatoren van dorpsfeesten; via www.de- traan.nl
kunnen ze ons boeken”, zegt Jans Polling. Er is één voorwaarde: het mag
niet commercieel zijn. „Het aanbod geldt niet voor een kroeghouder of een
bruiloft. Al maken we graag een uitzondering als iemand tachtig jaar getrouwd
is. ”