Die gaorenklopper mut zuch ies wat kedoes holden I

Door Jan Wierenga

Die kan zuchzôlf wal in de neusgaten speien! Ofwel hij is
een wijsneus en misschien ook wel iemand die twei ruggen oet ien zwien wil
shieden en behoorlijk roppig in de kop wordt als dat niet lukt. Een begerig
persoon dus die gemakkelijk erg kwaad wordt. We zijn, met andere woorden,
beland in de rijke verzameling Drentse uitdrukkingen, woorden en zegswijzen van
Janny Kok-Wolbers (74) uit Ruinen, waarvan wederom een boek is samengesteld: Zo
wies as ‘n petries.

Van iemand die om de haverklap bij je op de stoep staat
zegje: Hijlôpje de deuroet de hengen. Maar goed en wel binnen zit hij ter wat
in um te drukken; kan hij niet uit zijn woorden komen. En zo gaat het maar door
in Janny Koks nieuwe boek, uitgegeven door Noordboek in Groningen. Zuch kedoes
holden betekent zich koest houden, ‘tunderkeduksiehebben is het onder controle
hebben en wie geern an kaant wil is niet levensmoe ofzo, maar vindt het tijd
worden om te trouwen…

Omdat ze zo mooi zijn, nog wat losse woorden: een
woepster is een kanjer, een wonderboer een eigenaardige werker, een sladde een
slonzige vrouw en een slief, stoffel, stut, sjullies, knullies, kaonis,
koenavel, gaorenklopper, dotTies, halve of daorendrieter is een sukkel, dan wel
een domkop. Drenten hebben blijkbaar door de eeuwen heen maar een hekel gehad
aan sufkoppen, want dom volk en zwienen laot zuchja slecht drieven…

Enkele jaren geleden gaf Janny Kok bij Het Drentse Boek
een soortgelijk boekje uit; het liep als een trein: “Ook de neidrenten
kochten ‘t !” (neidrenten = import). In haar bestanden zit nog veel meer
materiaal, dus een vervolg op haar tweede boek zit er wel in. Janny’ Kok, geboren
in Elp, is haar hele leven al in de weer met de streektaal. “Mijn opa was
boer en veehandeaar; hij kwam overal en hij had altijd zulke mooie uitspraken
dat ik als kind al dacht: daar wil ik later iets mee doen.” Janny schrijft
verder verhalen en gedichten, publiceerdé veel in de Hoogeveense Couant, is
betrokken bij tijdschrift Oeze Volk en was destijds ook te horen op Radio
Drenthe. Ze ziet kansen voor de streektaal. “Er is – ook in andere
provincies een groeiende belangstelling voor het dialect. Dat geeft mij hoop
dat de kinderen het stokje overnemen van de ouderen! ” ‘t Komt dus wel
goed ofwel aal mettertied kompJan in de boks!

Het boek Zo wies as ‘n petries (ISBN 978 90 330 0656 2)
kost € 17,50 is te koop in de boekhandel en via www.noordboek.nl