Docent Drents ds Nijenhuis

Drents is grof,
maar ook mooi, fijnzinnig.

Van onze
verslaggever Rinus Bouwmeester

EEXT/ASSEN — „Het doel van de afstudeerrichting Drentse
streektaal is dat de toekomstige onderwijzers kennis en begrip krijgen van de
taal waarin een heleboel van hun leerlingen opgroeien. Maar natuurlijk ook dat
de studenten er zelf wat wijzer van worden.

Dat ze gaan inzien welke mogelijkheden én schoonheden er
die taal zitten. Drents is, kan inderdaad
wel eens grof zijn, maar vooral ook fijnzinnig en mooi.”

Je ‘voelt’ aan Nijenhuis dat hij met zeer veel liefde
praat ‘over Drentse strektaal. Nijenhuis (53) is op de pedagogische academie
voor het basisonderwijs De Eekhorst in Assen benoemd tot docent Drents.

Het is de bedoelling dat met ingang van 1 januari de
afstudeerrichting Drents van start gaat op de Eekhorst. Hiermee neemt deze
Asser onderwijsinstelling bijna uniek plaats in binnen het nederlands
onderwijsgebeuren Behalve in de Friese taal bestaat er geen afstuurrichting in
een streektaal.

De in Eext woonachtige nijenhuis is een velzijdig man.
Naast dominee is hij ook nog docent aan de Christelijke sociale academie in
Kampen en maatschappelijk werker bij ‘s Rijks Belastingdienst. In zijn vrije
tijd is hij dichter/schrijver, voorzitter van de Drentse Schrieverskring en
medewerker aan het Drents programma van Radio Noord.

De afstudeerrichting ziet Nijen. bais hekmaal zitten.
„Taal is veel dan het techniesch begip voor communicatiemiddel. Met name de
streektaal. Dat is een volkstaal daar is het karakter van een volk ingegroeid.
Veel woorden, uitdrukkingen en zegswijzen geven de leefwijze van dat volk weer.
Kenmerken van de Drentse streektaal zijn
onder meer de voorzichtigheid waarmee iets gezegd wordt en de humor, omdat een
volkstaal een veel groter beeldend vermogen heeft dan een cultuurtaal
als het Algemeen Beschaafd Nederlands.”

Van de onderwijzers die afgestudeerd zijn in het Drents
wordt verwacht dat zij die taal behoorlijk kunnen spreken en schrijven en een
behoorlijke kennis hebben van de Drentse literatuur. Volgens Nijenhuis is de
afstuurrichting ook prima geschikt ‘voor studenten die van huis uit het Drents
niet hebben meegekregen. „Alleen zullen die misschien een inhaalprogramma
moeten doen en wellicht er iets meer tijd in moeten steken.

Dat De Eekhorst de Drentse afstudeerrichting inslaat
heeft ook te maken met het feit dat sinds enige jaren door de taalwetenschap
geheel anders over de streektaal wordt gedacht. Enige decennia geleden dacht
men dat kinderen pas goed Nederlands zouden leren indien vanafhet begin op
school het dialect eruit ge. mept zou worden. De denkwijze is 180 graden
gedraaid. „Streektaal is een verrijking en absoluut geen belemmering. Indien
van jongsaf aan de streektaal verdrongen moet worden, heeft dat negatieve
invloed bij aanleren van andere talen.”

Hoeveel studenten de Drentse afstudeervariant zullen
kiezen is nog niet bekend. Vast staat, zo heeft een enquête onder de studenten
geleerd, dat er belangstelling bestaat.

Gerard Nijenhuis
eerste leraar drentse taal:

Het is geen
modeverschijnsel; het zit dieper

Door JAN WILTING

ASSEN — Hij loopt, niet zon. ‘ der trots, nog een beetje
onwennig in zijn nieuwe lokaal. In de boekenkast ligt al een stapeltje Drentse
boeken. Een grote verscheidenheid: van het receptenboek van Aaltje Hidding tot
poëzie van Marga Kool. Maar ook het Drents woordenboek van Bart Veenstra en zoon
Henk ontbreekt niet. Gerard Nijenhuis heen zin in zijn nieuwe functie: docent
Drents aan de pedagogische academie basisonderwib (pabo) De Eekhorst in Assen.

Nijenhuis geeft nog geen les. Hij benut de laatste
maanden van dit Bar voor het opzetten van een bibliotheek en documentatie en
het vervaardigen van een cursus Drents. Toekomstige onderwijzers kunnen dan op
De Eekhorst deze streektaal als afstudeervariant kiezen. De schrijver uit Eext
vertelt over de cursus: „Ik noem het zelf een soort achtergondverhaal over de
Drentse taal, het Fbruik en de mogelijkhedai er van De karakteristiek van de
taal en de verschillende soorten Drents worden behandeld. Ook is er aandacht
voor taalsociologie: wanneer spreek je Drents. Verder komt de humor en de
spelling van de Drentse spreektaal aan de orde. De overgang van gesproken bot
geschreven taal, die het Drents de laatste jaren

meemaakt, ververk ik ook in de cursus. Er zal dus ook
veel aandacht worden besteed aan de diverse stromingen in de Drentse
literatuur”. Gerard Nijenhuis gaat ook gebruik maken van de al bestaande
cursussen Drents, maar hij wil in zijn cursus nadrukkelijk meer diepgang en
verbreding aanbrengen. „De bestaande cursussen zijn heel nuttig, maar in dit
geval niet toereikend”, meent de docent Drents.

Kwart

Met ingang van januari gaat Nijenhuis zich daadwerkelijk
met lesgeven beig houden. Hoeveel studenten hij in zijn kaal ontvangt is nog
niet duidelijk De Eekhorst verwacht dat een kwart van de studenten

Drents als afstudeerrichting kiest. De nieuwe leraar
verwacht dat de meeste studenten die Drents kiezen wel „een Drentse
achtergrond” hebben. Maar ook gemteresseerde studenten die net Drenthe
zijn „binnengerold”, kunnen er aan deelnemen. „Maar”, zo zegt Gerard
Nijenhuis, „die zullen wel een inhaalcursus moeten volgen. Want als een student
zijn aantekening Drents wil halen, zal-ie het Drents redelijk goed moeten
kunnen schrijven, spreken en op de hoogte zijn van de Drentse literatuur.
Trouwens, het is de bedoeling dat we op den duur ook scholingsmogelijkheden
bieden aan onderwijzers die al werkzaam zijn, maar toch veel belangstelling
hebben voor de streektaal.

De waardering voor de Drentse cultuur, het zogenaamd
Drents-Eigene, is de laatste ja. ren toegenomen. Toch z(tn er critici die menen
dat de ontwikkeling een won modeverschijnsel ix Nijenhuis beaamt die kritiek
niet. „De waardering voor bijvoorbeeld de Drentse taal is geen
modeverschijnsel. Ik geloof dat het veel dieper zit. Het komt niet voort uit
een hang naar nostalgie of folklore. Je laat een deel van je beleving als mens
liggen door dat Drents weg te stoppen Ik geloof dat veel mensen in Drenthe de
laatste Jaren de waarde van het Drents gaan waarderen Maar op school zal het
Nederlands natuurlijk niet verwaarloosd moetem worden.

Daar moet je niet zo bang voor djn. Het middelbaar
onderwijs? Dat zou op lange termijn ook meer aan het Drents moeten doen. Ik
vind dat er genoeg goede Drentse letterkunde is om daar op de middelbare school
iets mee te doen”, meent Nijenhuis.

Hij is voorlopig slechts voor vier uur per week op De
Eekhorst aangetrokken. Hij heeft normaal op de sollicitatie geschreven.
Nijenhuis kan zich voorstellen dat er binnen het wereldje van bevorderaars van
het Drents wel eens gedacht wordt: alweer die Nijenhuis. Want hij heeft nogal
wat werkzaamheden. De inwoner van Eext geeft les aan de christelijke sociale
academie in Kampen en hij is bedrijfs-maatschappelijk werker bij de
belastingdienst in Groningen. Verder is hij in zijn vrije tijd voorzitter van
de Schneverskring in Drenthe, werkt hij mee aan het Drents Programma van Radio
Noord en schrijft eenmaal in de veertien dagen een column in deze krant. Gerard
Nijenhuis: „Ik wilde dit werk graag. Ik heb gesolliciteerd en uit 9
sollicitanten hebben ze mij gekozen. Ik kan me de reacties dan wel enigszins
voorstellen. Ik ga ook wat werkzaamheden afstoten. Ik denk dat bij mijn
benoeming ook heeft meegespeeld dat ik ervaring heb in het hbo. Je kunt wel
goed in het Drents zijn, maar je moet ook goed met studenten om kunnen gaan. Ik
denk dat dat een belangrijk voordeel is geweest bij de keuze