Drentsigheden De Hadderinghs D.v.h.N. 18-05-2010
Drentsigheden De Hadderinghs D.v.h.N. 18-05-2010
DRENTSIGHEDEN
De Hadderinghs
29 dinsdag
18 mei 2010
Door Henk Nijkeuter
Nadat er jarenlang aan was gewerkt, verscheen in 1996 bij uitgever Van Gorcum het Woordenboek van de Drentse dialecten. Abel Darwinkel maakt er voor zijn rubriek Taoltuun in deze krant veelvuldig gebruik van. Het woordenboek bestaat uit drie delen en het is niet thematisch, maar alfabetisch en geografisch geordend. Het verscheen onder verantwoordelijkheid van dr. Geert Kocks (1936-2003), die werkte bij het Nedersaksisch Instituut van de Rijksuniversiteit Groningen.
Ten tijde van het woordenboekproject a•an het Nedersaksisch Instituut verscheen er in 1979 een interessant naslagwerk dat niet geografisch van opzet was. Dat was het Drents Woordenboek van Henk Hadderingh (1949-2005) en Bart Veenstra (1921-2005), op de titelpagina beschreven als Een verzameling van vrijwel uitsluitend idiomatische woorden, uitdrukkingen, zegswijzen en spreekwoorden uit de Drentse dialecten, met toevoeging van beschrijvingen van gebruiken en spelen, versjes, rijmpjes, raadsels en andere zaken van volkskundige aard. Zoals de titel al aangeeft is dit werk geen woordenboek, maar een idioticon. Het beschrijft de woordenschat van een streektaal en de nadruk
wordt gelegd op die woorden, uit drukkingen, zegswijzen en spreekwoorden waarin het Drents zich onderscheidt van het Nederlands.
Behalve het idioom wordt veel aandacht besteed aan volkskundige zaken. Zo wordt de vroegere boerenbruiloft (wasschup) uitvoerig beschreven en met foto’s verlucht. Ook de gebruiken rond Palmpasen in Drenthe krijgen aandacht. Voorts zijn uitingen van bijgeloof en (vermeende) wijsheden omtrent genezing en weersomstandigheden verzameld.
Een andere bijzonderheid van dit boek is dat het voor een belangrijk deel is gebaseerd op onderzoek van teksten van Drentse schrijvers, zoals Harm Tiesing (1853-1936). Daarnaast is gebruik gemaakt van eigen notities en interviews. Het woordenboek van vader en zoon Hadderingh (Bart Veenstra was het pseudoniem van L.H. Hadderingh) kwam in 1979 op de markt. Het wetenschappelijk deel van dit boek kwam vooral voor rekening van zoon Henk, die gebruik maakte van aantekeningen van de Meppeler publicist Jan Poortman
(1897-1984). Het idee voor het lexicon was in 1973 ont-
staan nadat Bart Veenstra was benaderd door uitgever
Ben Burggraaf met het verzoek een woordenboekje samen te stellen van specifieke Drentse woorden. Het
mocht aanvankelijk niet groter worden dan 100 woorden, maar het werden er uiteindelijk 344. Uitgave van het woordenboek was niet mogelijk zonder subsidie. Dat had nog wel veel voeten in de aarde, want Het Drents Genootschap en het Nedersaksisch Instituut gaven een negatief advies.
Maar nadat de provinciale bestuurders het manuscript gelezen hadden, kwam er vlot een subsidie. Bij verschijning van het boek was de eerste oplage (3000 exemplaren) al verkocht; een tweede druk volgde nog in hetzelfde jaar. In 1988 verscheen uiteindelijk een vierde en laatste druk bij Krips Repro in Meppel. De grote belangstelling voor het boek kwam waarschijnlijk door de behoefte aan Drentse woordenboeken op dat moment – de ‘ Kocks’ was nog in wording. Ook de ruime aandacht die het boek in de media ondervond droeg bij aan de verkoop. Bij liefhebbers van de Drentse taal en cultuur mag het niet in de boekenkast ontbreken.