Drentsigheden Rumoer rond Drentse helden bij Ane N.v.h.N. 22-11-'97

Drentsigheden Rumoer rond Drentse helden bij Ane N.v.h.N. 22-11-’97

Drentsigheden door ‘Lammert Huizing
Rumoer rond Drentse helden bij Ane

en geestelijk onvolwassen iemand, die onrijpe ingezonden stukken schrijft.”Met deze woorden doelde dominee Harm van Lunzen in het begin van de zestiger jaren op zijn nog jonge, toenmalige collega Gerard Niienhuis. Deze laatste had het gewaagd, om in ingezonden stukken in Drentse kranten te waarschuwen tegen ‘bloed- en bodem-lyriek’ rond de herdenking van de beroemde Slag bij Ane. Van Lunzen was enkele jaren eerder een van de initiatiefnemers van deze herdenking. In het dorpshuis van Gramsbergen verheerlijkte hij in gezwollen taal met zijn enigszins nasaal stemgeluid de heldendaden van de Drenten, die het in 1227 durfden opnemen tegen de boze bisschop van Utrecht. Van Lunzen was voorzitter geworden van het comité len Nedersaksen, dat de bijeenkomsten organiseerde. Bij de herdenking sprak hij een ‘wijdingswoord’ om de gevallen Drenten uit de middeleeuwen te eren en riep hij heel Drenthe op, om zich in te zetten voor het stichten van een monument, ‘een grafpaoltien’ op de vermoedelijke plaats van de veldslag. Nijenhuis vond dit streven bedenkelijk en schreef, genoeg te hebben aan het stijlvol herdenken “van die ene grote veldslag, die duurde van. 1940 tot 1945.”Hij vroeg zich af of alle burgemeesters, dichters, dominees en professoren werkelijk hadden nagedacht, toen zij op verzoek van Van Lunzen hun naam leenden aan het comité van aanbeveling? De predikant van Odoorn mobiliseerde na de schrijverij van Nijenhuis meteen een aantal prominenten uit dit comité, om via ingezonden stukken zijn tegenstander de oren te wassen. Er barstte een polemiek los, die voornamelijk in de Drentse bladen werd uitgevochten. De strijd werd geopend door de bejaarde oud-griffier van de Asser rechtbank, mr.dr. H.P.Schaap uit Zieiikzee, die als oud-majoor van de Koninklijke Landmacht Nijenhuis verweet, op een dwaalspoor te zijn. “Van onder des predikants toga gluurt ‘s mans politieke klauw”insinueerde hij naar de kant van Nijenhuis. De insinuatie van ‘verpolitiekte kanselredenaar’ legde Nijenhuis in een volgend stuk naast zch neer. Het gaat er om, schreef hij, “om te waarschuwen voor een overbelichting van bepaalde historische feiten. Het gaat mij om de hele gezwollen toon, het gaat mij er om die vorm van regiorialisme te bestrijden, die leeft uit een te sterk heimwee naar het verleden en die het nodig vindt om wapenfeiten, al dan niet met een geestelijke betekenis, van 700 jaar geleden te herdenken. ” Het duurde enkele weken voor de felle storm rond de slag bij Ane was geluwd. De jaren daarop was er steeds op de laatste zaterdag van juli een samenkomst bij de grote veldkeien die provisorisch op de plek van het monument waren geplaatst. Er werden toespraken gehouden en bloemen gelegd ia de Saksische kleuren rood-wit. In 1967 was het zover, dat onder en rond die keien een fundering en een muurtje waren aangebracht, gemetseld door Evert Jan Schuurman uit Ruinerwold. Naast de historische symboliek had hij via kleuren grintmozaïeken ook nog bijbelse achtergronden in het geheel verwerkt. Mr.dr. Schaap kwam vanuit Zierikzee om het monument te onthullen en dominee Van Lunzen hield, staande op een boerenwagen als een oud-testamentische profeet aan de rand van het vroegere slagveld een emotionele toespraak. De happening trok uitvoerig de aandacht van de landelijke pers. Twee jaar later kwam hij door een ongeluk om het leven. De herdenkingen, door hem geïnspireerd, bleven voortduren tot op vandaag. Daarbij slaagt men er steeds in, om van naam en anderen te bewegen, om een herdenkingsrede te houden, waarin de middeleeuwse geschiedenis van Drenthe centraal staat. Daarbij zijn er ook die niet, zoals Van Lunzen, de zogenaamde vrijheidszin van de Drenten van toen verheerlijken. Een voorbeeld daarvan is de bekende VVD-senator mr. Harm van Riel, die in 1977, zeven en een halve eeuw na de veldslag, de betekenis daarvan terugbracht tot een incident. Desondanks blijft men herdenken en wordt er zelfs gedacht aan een forse uitbreiding van het monument tot een soort cultuurtoeristisch en educatief centrum. Van Lunzen en zijn opponenten van ruim 35 jaar geleden hadden dit nooit kunnen denken.
Het in 1967 onthulde monument in de buurtschap Ane, dat herinnert aan de middeleeuwse ‘vrijheidsstrijd’ van het Drentse volk. NvhN.