Eerste Drentstalige liedjes-schrijver Peter van der Velde in het zonnetje gezet Zacht licht vriendelijke video 27-10-2001

Eerste Drentstalige liedjes-schrijver Peter van der Velde in het zonnetje gezet Zacht licht vriendelijke video 27-10-2001

Eerste Drentstalige-liedjesschrijver Peter van der Velde in het zonnetje gezet
Zacht licht: vriendelijke video

Samen met hans Heyting, Johan Hidding, Bart Veenstra en Roel Reijntjes behoort hij tot de derde generatie schrijvers. Peter van der Velde, 83 jaar alweer. Drie maand geleden werd hij getroffen door een herseninfarct. Maar hij is er weer bijna helemaal bovenop. Een man met een geweldige veerkracht en optimisme. Als grondlegger van het Drentse lied heeft hij altijd gestreden voor erkenning van de taal. Hijzelf heeft de erkenning van de taal. Hijzelf heeft de erkenning gekregen. Volgende week komt er een videoband uit over zijn leven, ‘Zacht licht’ is de titel. En er komt een vernieuwde uitgave van zijn boek ‘Winter op de Paaizermao’. Van der Velde blijft bescheiden over zijn bijdrage aan het Drents, maar gelukkig is echtgenote Alke in de buurt om af en toe corrigerend op te treden.

Al in 1940 trad Peter van der Velde op met een cabaret. Niet toevallig dat de beginletters van de naam BBC waren. Het Bunte Bitse Cabaret. Toen al werden er met het Drentse lied en teksten volle zalen getrokken. Na het instellen van de Cultuurkamer in 1943 stopte het cabaret. “Lid worden van de Cultuurkamer leek mij niets.” Er zijn veel schrijvers die daar later problemen mee hebben gehad.

Door Rob ten Have

Na de oorlog begon Van der Velde direct weer met een cabaret. Hij richtte de Bekketrekker op, genoemd naar een bekende Drentse struik. De samenstelling kwam voor een groot deel overeen met die van het BBC De Bekketrekker heeft jaren bestaan, maar de langste tijd zonder Van der Velde. Want hij leerde zijn vrouw Alke kennen. “Dat was niet de reden dat je ermee gestopt bent”, is het vinnige commentaar van de echtgenote. De ware reden ligt dan ook wel iets anders. “Hij was schoolmeester en het werd vaak twee, drie uur. Een schoolmeester kan niet slaperig voor de klas staan. “overigens was er een nog veel belangrijker reden. Weer is het dan de bescheidenheid die naar boven komt. “De bedoeling was een cabaret in het Drents voor Drenten te maken. Ik wilde kritiek leveren op Drenthe en op datgene wat er in Drenthe gebeurde. De ander mensen waren meer voor het vermaak, dus geen kritische teksten. Toen ben ik maar opgestapt. “De Bekketrekker was een sensatie in die jaren. Kritiek was nieuw.
Ondertussen begon Van der Velde meer te schrijven. Hij was ook een van de eerste columnisten in Drenthe. Vaak onder pseudoniem bekritiseerde hij het Drentse leven. De Leekster Courant en de toenmalige Asser Courant maakten gebruik van zijn diensten. In het maandblad ‘Oeze Volk’ had hij een briefwisseling met Hans Heyting. De vorm was meer die van het vertellen van verhalen aan elkaar.
Later had Van der Velde veel succes met de optredens samen met zijn vrouw Alke. Een avondvullend programma met liedjes en verhalen in het Noordenvelds. Een mijlpaal werd de samenstelling van het Drents woordenboek. In de spellingscommissie zaten een aantal bekende Drentse schrijvers en professor Kocks.
Als dichter liet hij zich ook gelden als vernieuwer. Het eerste sonnet in het Drents verscheen van zijn hand. “Ik wilde graag van alles proberen met het Drents. Kijken hoe ver je in het Drents kunt gaan.” En weer die bescheidenheid op de vraag of hij een echte dichter is. “Och .. nee”, en de ingreep van vrouw Alke. “natuurlijk wel, hij heeft prachtige gedichten gemaakt. ”Wanneer ben je een echte dichter. Ik deed altijd erg veel moeite om een gedicht een mooie vorm te geven en een mooie inhoud. En dat vind ik tegenwoordig van veel gedichten wel jammer. Het zijn vaak rijmloze gedichten, die vind ik niet zo bijzonder. Wel als er een bepaalde vorm in zit. Ander is het net proza.”
Zelfkritiek was er altijd in ruime mate. “het is vaak voorgekomen dat ik een stuk had weggestuurd naar de krant en er later toch niet tevreden over was. Dan stuurde ik er een brief achteraan met de vraag of ze nog even wat wilden wijzigen.” Van der Velde moet wel lachen als ter sprake komt dat zijn liedjes zo herkenbaar zijn. Daar is nog een mooie anekdote over. “Er werd eens een wedstrijd uitgeschreven waar ik aan mee wilde doen. Ik stuurde in onder het pseudoniem Wietske Knorrengoa.”De jury trapte er niet in. Ze kenden Wietske Knorrengoa niet. Ze herkende de stijl en ze hebben toen zelfs het lettertype van de typemachine vergeleken.

Bastiaan Brobbel

Als de naam Bastiaan Brobbel ter sprake komt ontkent de schrijver deze man te kennen. Na enig aandringen komt het hoge woord er toch uit. “Dat was mijn kritiek op de Drentse schrijverij.” In de jaren tachtig leverde hij veelvuldig onder deze naam kritiek op de Drentse schrijvers met hun lange tenen en zelfingenomenheid. “de schrijvers schrijven vertaald Hollands. De woorden en de vorm worden gewoon uit het Nederlands overgenomen. Er wordt te weinig aandacht aan de taal besteed. Ze maken zich er veel te gemakkelijk af. “Van der Velde schatert het uit als de vraag gesteld wordt of die kritiek er nog steeds is. “Er is nog ruim voldoende werk voor Bastiaan.” Op dit moment is Van der Velde ook niet optimistisch over het Drents. “Ik zie weinig mooi Drents. Het is allemaal vertaald Hollands. De mensen kunnen het niet helpen, maar het is wel jammer. “het Drents gaat hierdoor op den duur ook verloren. Het zal allemaal vertaald Hollands worden. Het kernachtige Drents is ten dode opgeschreven. “Er komen ook te weinig jongeren bij. En die erbij komen die zijn met het Nederlands opgevoed.”
Dinsdag aanstaande wordt de video overhandigd. Albert Haar stond voor het product over het leven van Van der Velde. Het is een vriendelijke video geworden over zijn leven. “het is wat hap- en snapwerk. Er komt niet helemaal uit wat je allemaal gedaan hebt.”, vind mevrouw Van der Velde. Er zou overigens een avondvullend programma voor nodig zijn om het hele leven van de schrijver/ dichter in beeld te brengen. De titel van de video, Zacht licht, is bedacht door collega-dichter Roel Reijntjes. Ook komt er een vernieuwde uitgave van zijn boek Winter op de Paaizermao uit. Een heruitgave, aangevuld met een aantal verhalen van onder anderen Bastiaan Brobbel. Het is eigenlijk bijna een nieuw boek geworden met een redelijk overzicht van het totale werk van Van der Velde. Nieuw werk staat er niet op stapel. “ik ben lui. Dus van mij moet je niet te veel meer verwachten”, grijnst Van der Velde. “ik reken niet op nieuw werk,. Je moet ook een idee hebben. Vroeger had je Roet en Oeze Volk. Daar publiceerde ik regelmatig in. Roet ben ik uitgestapt, dat ging mij te ver, en Oeze Volk komt nooit verder. Die willen niet veranderen. Er is te weinig kritiek op de verhalen die erin staan. Alles komt erin.”