'Er kan best weer een preek in het Drents uitrollen'. Panorama 12-10-1972

‘Er kan best weer een preek in het Drents uitrollen’. Panorama 12-10-1972

Ds. Gerard Nijenhuis gaat in Eext wonen
‘Er kan best weer een preek in het Drents uitrollen’

GRONINGEN – Dominee Gerard Nijenhuis is terug van weggeweest. Jarenlang heeft men vrijwel niets van hem vernomen en plotseling is hij daar weer. En het is van zijn gezicht te lezen, dat het ook hem weer gelukkig maakt terug te zijn in het Noorden en binnenkort weer in Drenthe te kunnen gaan wonen, weer dagelijks dialect te kunnen spreken en mogelijk zelfs te schrijven.

De eerste contacten ervoor zijn gelegd. Samen met Hans Heyting uit Borger heeft hij een gedichtenbundel samengesteld. Die bij Hummelen in Assen gaat verschijnen. Komen er weer preken in het Drents?

“Ik weet het nog niet allemaal. Ik ben wel van plan me weer beschikbaar te stellen voor de kerkelijke dienst en op den duur kan er best weer een preek uitrollen”.
Dr. G. Nijenhuis is een zoon van een vroegere burgemeester van Gieten, Broer van de bekende architect H. Nijenhuis in Assen. Hij studeerde theologie in Groningen en Amsterdam en werd in 1959 predikant in IJmuiden. In zijn eerste standplaats kwam hij in contact met de industrie. Hij maakte een doctorale studie af, die gericht was op de bedrijfssituatie en werd in 1968 benoemd tot predikant in Koog-Zaandijk. Daar stelde hij met een klein team van vijf medewerkers, onder wie een jurist, en maatschappelijk werker en een psycholoog een telefonische hulpdienst in voor mensen die met problemen zaten, die ze zelf niet aankonden. Het sloeg geweldig aan en het werken onder deze mensen heef hem heel erg geboeid.
“Ik denk heel sterk in de richting van het maatschappelijke werk en ik heb uitgezien naar een mogelijkheid om me op dat terrein te kunnen ontplooien’.

Terug
Zodoende kwam ds. Nijenhuis terug in het Noorden. Hij is werkzaam op het Bureau voor Bedrijfsmaatschappelijk Werk van de stad Groningen en is de vraagbaak geworden van 3500 gemeentelijke ambtenaren, die met problemen sukkelen in hun werk, in hun gezin of op het materiële vlak.
“Het is werk”, zegt hij, “dat dicht bij het pastoraat ligt. Alleen op de achtergrond van waaruit je werkt is anders. Je moet dit werk plaatsen in het kader van het gemeentelijke apparaat en je mag het uiteraard niet doen naar het levensbeschouwelijke”.
In Drenthe heeft men dominee Nijenhuis leren kennen door zijn preken in het Drents, de meditaties, die hij in het dialect heeft gehouden voor de regionale Omroep Noord en door zijn schrijverij onder de schuilnaam Harm Werners. Er is een bundel verhalen van hem verschenen onder de naam “Um het Hemelriek”. Samen met Hans Heyting heeft hij een tweede (de eerste werd niet toegekend) prijs gewonnen in een prijsvraag voor Drentse toneelstukken uitgeschreven door het Drents Genootschap met het stuk “’t Verdeelde Hoes” en er is een veel gespeeld toneelstuk “Kribberij um ’t kamnet” verschenen.

Nu hij is teruggekeerd in het Noorden en binnen niet al te lange tijd in Eext denkt te gaan wonen, waar een boerderij is aangekocht, die door broer-architect zal worden verbouwd, ligt de vraag voor de hand of Gerard Nijenhuis alias Harm Weners de oude stiel weer zal gaan opvatten en weet In (Drents) woord en geschrift van zich zal laten horen.

Preken
“Preken in het Drents heb ik gehouden in Gieten en Dalen. En ik heb al weer een afspraak gemaakt in Dalen om daar weer een dienst te leiden. Of er op den duur meer Drentse preken zullen uitrollen weet ik niet. Ik weet ook nog niet hoeveel tijd ik overhoud naast mij werk”.
“Ik heb graag in het Drents mogen preken. Je komt dichter tot de mensen. Het evangelie is vaak een vreemde boodschap. Het spreekt sterker aan als je het brengt in de eigen taal. Je kunt de mensen meer benaderen.
Vergeet niet, dat de Drentse volksgemeenschap toch al zo autonoom is, gesloten voor invloeden van buiten en dat geldt ook voor de invloed van het evangelie.”
“Maar je brengt het verder als je het brengt vanuit het eigen levensbesef. Ik heb een Drentse preek op Oudejaarsavond gehouden die uitgezonden is door de RONO en heel erg aangesproken heeft. Waarom? Omdat de sfeer van de Oudejaarsavond de Drenten iets zegt. Je weet wel, uitgaande van de gedachte “ ’t wark blif in de wereld, maor wi’j gaon er oet”. Als je daarvan uit wil gaan als predikant komt het goed over.”

Intiem
“Bovendien is het Drents een mooi dialect. Het is zo intiem met al z’n kleine woordjes en tussenkleurtjes. ’t Biedt taalkundig heel veel mogelijkheden. Ik spreek het graag en ik verheug me daarom ook zo op het gaan wonen in Eext. Ik hou zo graag zien, dat het in het Drents vertaalde nieuwe Testament van Max Douwes eens uitkwam. De mensen zouden er veel aan hebben denk ik”. “Ik zal zeker weer iets gaan doen aan de schrijverij.
Het gedichtenbundel van Hans Heyting en mij, die binnenkort verschijnt, zal “Tweetalig” heten. We hebben gedichten van ons beiden naast elkaar gezet, zodat je tot een spiegelbeeld komt, een parallel, soms in onderwerp, soms in uitwerking. Twee gedichten, die met elkaar corresponderen. Als zodanig hebben we zo ook uitgekozen. We hebben dus niet onze beste uitgezocht, maar gedichten van ons beiden die op elkaar aansluiten”.

Pseudoniem
“Ja, ze worden weer gepubliceerd onder het pseudoniem Harm Werners. Eigenlijk heb ik er een beetje spijt van dat ik dat gedaan heb. Ik heb het idee dat je onder pseudoniem zo’n beetje gaat werken vanuit een schuilhoek en dat is toch werkelijk niet mijn bedoeling. Maar ik heb altijd gepubliceerd onder dat pseudoniem en dan voel je je haast verplicht om er mee door te gaan.”
De heer Nijenhuis heef een stel verhalen liggen, die hij nog eens opnieuw wil gaan bewerken en aanvullen en dan mogelijk zal gaan uitgeven.
“Er is ook een roman, maar ik vind zelf, dat ik daar niet goed uitgekomen ben, dus zal die wel nooit het daglicht zien.”
“Maar ik zal zeker weer over Drenthe gaan schrijven. En dan niet alles te melancholiek zien.
Geen heimweegedichten. Er is meer aan de hand in Drenthe”. “Ik zal me er nog over moeten beraden en of ik daar direct tijd voor heb met weer en verhuizing op handen…”.
“En ik zal het contact met Drenthe weer moeten opnemen. Dat zal me gemakkelijker afgaan als ik er maar eenmaal woon. We verheugen ons er heel erg op. Mijn vrouw ook. Drenthe trekt ons heel erg”.