Februarimaond Janny Kok- Wolbers
Februarimaond Janny Kok- Wolbers
Februarimaond
Janny Kok-Wolbers
Februari hef ien maol in de vèer jaor een schrikkeljaor. Aj op 29 februari geboren bint koj der een beetie bekaaid of. Februari hèt ok wel sprokkelmaond.
Wat dat in Drenthe betiekende? Hier hadden ie, veurdat de ruilverkaveling kommen is, overal in de laanderijen boswallen. Daor wordde in de winter kapt en sprokkeld. Met dat sprokkelholt en tôrf braandde de kachel.
In de februarimaond wordde der veul kapt, zoas barkenholt dat ok op zo s n wal stund. De dunne takkies nuumden wij bessemries. Het woord zeg het al, daor wordden riezebessems van maakt. De boer veegde daor de stal met an en ok boeten um hoes toe. Ie ziet ze nog wal op paartie zommermarl<ten te koop. Een mooi gezegde is: Neie bessems veegt schoon, mar dat is niet allent in Drenthe zo. Op zo s n wal gruide soms ok de sleedoorn. Daorvan sneden ze worstepennen, die met de slacht gebroekt wordden.
2 februari is Maria-Lichtmis, een katholieke feestdag. Over Lichtmis bint meerdere gezegden. Zoas: Lichtmis helder en klaor, een goed iemenjaor (goed bijenjaor). Ok wordt zegd: Lichtmis donker, de boer een jonker (veurspelt een slechte zommer).
Februari is ok vaak een kolde maond. Daorum het gezegde: As de leeuwerik veur lichtmis zingt, mot e nao lichtmis zwiegen, want dan giet het vriezen. Nog een aander gezegde is: Hefjanuari kolde en dreuge daogen, zo zal februari de winter plaogen. En: Begunt de dagen te lengen, begunt de winter te strengen. Oldere mèensen zegt dan ok vaak, as de winter tot nog toe zacht is: ‘Wacht mar of, het febert nog niet!’ Wat wil zeggen dat februari nog komp en balsturig kan wezen.
Miestal lag er vrogger wal ies op de sloten en kenaolen. De scheuvels konden oet s t vet. Ie scheuvelden ok wal op undergelopen laand. As kinder muchten wij scheuveln op de vijver bij N t kasteeltie van de bekende schilder en dichter Roesingh. Zien dochter Alise kun zo mooi schoonrieden. Dat zwieren was prachtig um te zien. s t Waren speciale scheuvels, die hadden wij niet. Wij hadden holties met een lèertie achter de hak. Smangs kreeg ie een rauwe hak, mar met een buusdoekie ertussen gung het best. We hadden der evenzogoed veul schik um. Wij waren ok niet kold, dat waren die, die wat an de kaant stunden te kieken. As st zo hard vreur dat het kenaol bevreuren was en het vertrouwd was, wordden er lange tochten maakt. Wichter leuten heur nog wal ies drukken of trekken, kruus-kras met de arms over mekaar hen. Dat hulp ok en was bar gezellig!
Er waren veur de schoell<inder en de jeugd wedstrieden en veur de oldern priksleeën. Bij oes was de Elper fanfare ok op de baan en een tent met koek en zeupie. ‘t Was vrômd, mar aj ‘s aovends achter de warme kachelpiep zaten, wordden ie pas wat rillerig. Aanderdagsmôrgens waj zo stief as een gorre. Mar wat haj geneuten!
Mar onthol goed: Zit de kat in februari in de zun, dan mut e in mèert weer achter de kachel. En zo kuw nog wal even deurgaon. Al met al, februari is een biezundere maond. En met mooie gezegden!
Sprokkelmaond: Februari wordt ok wel de sprokkelmaond nuumd. Het lig veur de haand daj dan denkt an het woord sprok, wat in Drenthe wel broekt wordt veur dreug (voelbomen-)holt. Mar etymologisch verklaard, is de naom sprokkelmaond ofleid van het woord ‘sporkelen’ wat springen betiekent. Dat slat vanzôlfop het feit dat ‘t antal dagen ienmaol in de veer jaor een dag verspringt.
15