'Je mot de bek er even naor zetten' D.v.h.N. 02-03-2012

‘Je mot de bek er even naor zetten’ D.v.h.N. 02-03-2012

‘Je mot de bek er even naor zetten’

REPORTAGE
RTV DRENTHE Hele dag uitzending in de streektaal bij de Drentse omroep
Is er ook een Drents woord voor gedoogpartner?
Weet je wat een knetterbiele is? En een heulebessem?

Door Jaap Kiers

Assen RTV Drenthe zendt de hele donderdag uit in het Drents. Maar welk Drents? Want er zijn zoveel varianten, van het sterk aan het Gronings herinnerende Noord-Drents tot het al richting Sallands opsluipende Môppelts. De keuze is, zo legt Abel Darwinkel uit op de druk bevolkte redactievloer van de regionale omroep, gevallen op het Orings. Het Drents uit de regio Odoorn.
Darwinkel, in het dagelijks leven werkzaam bij streektaalorganisatie Het Huuso.ran decTaol; houdt zich de hele dag bezig met het vertalen van de nieuwsberichten. Niet alleen voor de radio, ook de internetsite van RTV Drenthe is de hele dag Drentstalig. Van Algemeen Beschaafd Nederlands wordt Algemeen Beschaafd Drents gemaakt. En daarbij kom je voor onverwachte problemen te staan.
Is er ook een Drents woord voor gedoogpartner, bijvoorbeeld? Nee dus. “Ja, ik zou er goed-vind-partner van moeten maken”, zegt Darwinkel. “Maar dat vind ik flauw. Ook woorden als ‘juridische’ en ‘economische’ laat ik maar gewoon staan. Drents is geen bestuurstaal, ook nooit geweest.”
RTV Drenthe markeert met de hele dag uitzenden in het Drents het begin van de maand van de streektaal. De keuze heeft nogal wat consequenties. Mark Dijkhuis, presentator van het ochtendprogramma, is van zijn show gehaald bijvoorbeeld. Want hij is Grunbegin ik al met neger. “Als ik 2012 zou moeten zeggen, twaaidoezend”, zegt Dijkhuis, “Helemaal fout.” Dus zijn de acht verslaggevers van de dag geselec-
teerd uit de échte Drenten ter redactie, vertelt chef nieuwsdienst Margreet Gort. “Drents is voor niemand hier een probleem, we kunnen het allemaal goed verstaan. Maar niet iedereen spreekt het dus de mensen die echt van huis uit zijn opgegroeid met de streektaal zitten in de verslaggeving.” Margriet Benak bijvoorbeeld, die Dijkhuis’ rol in het ochtendprogramma overnam voor één keer, spreekt met haar ouders. Het nog steeds het Meppelse dialect kost haar geen moeite zegt de presentatrice. “Je mot de bek er even naor zetten.” Benak heeft wel wat moeite met het oplezen van het krantenoverzicht ‘s ochtends, bekent ze. “Dat zit je dan
in je hoofd al te vertalen, da’s best lastig. En het is mijn programma niet, dus dat maakt het nog wat moeilijker. Steeds dat nieuws, jingle, pingle.” Maar ze geniet
van de mooie Drentse woorden. ‘Weetje wat een knetterbiele is? Een motorzaag. En een heulebessem? Een stofzuiger.”
Heeft de keuze voor Drents ook consequenties voor de gasten? Of de muziek?
‘We beginnen elk uur met een Drentse plaat”, zegt Gort. En voor gedeputeerde
Rein Munniksma, geboortig Fries, zal wel geen plaats zijn toch? “Jawel hoor”, zegt Gort. ‘We vragen aan de mensen of ze in elk geval streektaal willen spreken. Straks komt gedeputeerde Ard van der Tuuk in de uitzending. In het plat-Gronings. Ook Evert Jan Waalkens praat straks in zijn eigen taal. Twents of zo.”
Twee andere notabelen hebben er in de ochtenduitzending al blijk van gegeven er totaal moeite geen mee te hebben in het Drents te praoten. Dijkgraaf Marga Kool slaat zich er in een gesprek met Benak stijlvoldoorheen, voor gedeputeerde Henk Brink lijkt het zelfs een opluchting dat hij eindelijk ongegeneerd de hem met de.paplepel ingegeven taal mag bezigen. Het leidt overigens wel afvan de inhoud, want wat hebben . ze nou gezegd? Gort merkt dat ook aan de reacties die de omroep krijgt via internet. “Sommige mensen zijn enthousiast, maar er zijn er ook heel wat bij die melden dat ze er niets van kunnen verstaan. Daarbij moetje wel bedenken dat mensen met negatieve ervaringen eerder geneigd zijn te reageren.” Gort geeft toe dat RTV Drenthe door de keuze van het Drents een groot deel van de luisteraars laat liggen. Plannen om het altijd te doen heeft de omroep dan
ook niet. Gort: “Het is hier toch wat anders dan Friesland.”

@ jaap.kiers@dvhn.nl