Kinderpraot en Moeder-mavo

Kinderpraot en Moeder-mavo

Van de Drentse schrieftaofel
Door Ali Brals-Luinge

Kinderpraot

Tante Ginie is jaorig. Henkie (5 jaor) moet van zien Mamma even hen um heur te filisteren. ‘t Jongkie hef er niet zo veul zin an, maor zien mamma beàunt us flink te foeteren. Ze vindt het niet meer dan plicht en belooft het jongkie niet zo veul moois as e niet hen giet.
Hij komp binnen bij tante en zeg hiel braof: ‘Tante, filisteert met verjaordag’.
Tante is hielmaol under ae indruk en bliede, dat ‘t jong- kie zo an heur denkt. Ze zeg:
‘Och, wat bi’j toch een lief kerelie. Wat vindt Tante dat fijn, dat jij us even bij mij komt. Ik vin jou veul liever dan Bert, die wil nooit kom men’. ‘Nee, maor ik moet wel,’ aans krieg ik van mien mam een schup under ‘t
Kinder kunt je asmets zo griezelachtig veur schut zetten. Berend Beuker en de vrouw en klein Rikie zit nao ‘t eten nog even gezellig bij taofel. As Berend ‘t raom oet kik, Zeg è: ‘Bah, daor komp die rôtkerel van de belasting weer an’. As e binnen komp, gef e Beuker en de vrouw de haand en zeg tegen Rikie: ‘Wat word jij al een grote meid, zeg. Krijg ik ook een hand van jou?’ Rikie, hiel spontaon: ‘Nee’. ‘Dat vind ik niet mooi van jou. Dus ik krijg geen hand?’ ‘Nee, pappa zeg, jij bint n rôtkerel’.
Jan Alting en Jannie besluut op zekere dag, dat het beter is, dat ze tegen de kinder niet meer Drèns zult praoten. Dat hebt ze altied wel daon, maor och, ze hebt kennissen, die dat niet zo goed verstaot en…eh…. ze vindt het ok wel wat defte ger, Under ‘t eten begunt ze, er over met Herman (6) en Titie (5). ‘Zo kindertjes’, zeg Mamma, ‘nu praten wij in ‘t vervolg heel netjes, net als de buren, en net als je in school ook moet praten’.
Jan dènkt: ‘Foi, foi, wat klinkt dat jao raor. Net o’j vrumden veur mekaor bint’.
‘t Zal volgens hum niet met vallen. • Hij vindt het een beetje overdreven fratsen van zien vrouw. Under ‘t eten zeg Jannie: ‘Herman, ga eens wat beter bij tafel zitten. Vind je het eten niet lekker?’ ‘En Titie, als je straks naar kleuterschool gaat, moet je je zakdoek niet vergeten. Heb je dat goed begrepen?’ Ineens begunt Titie met geweld te snukken en zeg: ‘Mam, now is ‘t net of je mien Mam niet meer bint’.
Dineke, de oldste van zeu ven jaor, zeurt zo now en dan us um een zussie. Ze hef dree breurties, die ze niet zo goed meer an kan. Bij de Baoyings doet ze kennelijk nog niet an geboorteplanning, want op een gegeven moment is nummer vief op komst. Vlak veur dat de kin-• der oet schoel komt, wordt er weer een jongkie geboren. As Dineke binnen komp, zeg dokter, die er nog is, tegen ‘t wichie: ‘Kom eens kijken wat ik voor jou meegenomen heb’. Dineke kik in ‘t wiegie en vrag: ‘Wat is ‘t?’ ‘Een jongetje’. ‘Nim maor weer met, daor he’w al zat genog van’, zeg ze.
Kleine Gert zit bij tante Mattie op schoot, maor hij hef niet al te veul ruumte. ‘t Jongkie zit zeker niet makkelijk. Hij nimt tante us goed op, strik heur us over de buuk en zeg: ‘Wat bin jij daor dik, tante, hoe komp dat?’ ‘Ja mien jong’, zegt tante, ‘dat komp…. eh….daor zit een kleine baby in’. ‘t Jongkie vindt het schienbaor nogal vrômd, zit een posie te prakkezeren en zeg dan; ‘Vind jij die niet lief?’
‘Jawel/ mannegie, die vind . ik arg lief’. Gertje kan het niet hielemaol begriepen.
Dat blik duidelijk, als e zeg: ‘Waorum eet je hum dan op?’

Drenthe in Dizze Daogen
Door Bart Veenstra

Moeder-mavo
Het is umtrent twintig jaor leen, dat de deur van de legere school achter Roelie Klaster dichtklapte, en ‘t was’ veur d’leste maol. Ze har’t er opzitten, en now zult ‘t hen d’ulo. Niet van harten, o nee. Kind van zun en wind was ze, en’n wereldtie van algebra en vrômde taolen trôk heur zeker niet. Maor d’olders zagen ‘twel zitten. En de tied van eer, daj van de school zo’t wark inschoven, was west.
Zo kreej dat ok Roelie de tas achter op de fiets dee, en op d’ulo angung. Het weuren der dreej jaor van sukkeln. Twee jaor in d’ eerste klas, toen hen de tweede. Maor an’t ende van de tweede klas stun’t locht weer op rood, en wus ze niet beter te doon dan der met ophollen.
d’Olders sneu, umdat de directeur zee dat ‘t verstand er wel was, maor de zin um’t te doon niet. Ze belaande aal mettertied in ‘n bookwinkel, waor ze ‘t schier maoken kun. Een jubileum hef ze der niet had. Twintig jaor jong trouwde ze al, en nao heur dunken was ze now waor ze weden wol.
Dat was ze ok, wat d’eerste jaoren angung. Maor aal mettertied miste ze wat. Ten eersten kun ze niet geliek op met heur kerel, umdat hij hoger grepen har, en zij hum wat de kennis angung lang niet bijsloffen kun. Daor kwam bij, dat z’in buurt woonden waor de kennissen, de vrouwleu, zuk ok wat op ‘n hoger nivoo beweugen, um ‘t maor is mooi te zeggen.
Dat begunde an heur te vreten. Toen kwam de dag dat z’in de kraant las „Moeder-mavo in opgang”. Dat ‘n hoop getrouwde vrouwleu de drang hadden zuk wat meer te ontwikkeln, en ‘t project moeder-mavo zinvol was en zeker van de grond kwam.
Ze hef er daogen met in d’kop lopm. Dit was veur heur ok de weg um zuk’n betie bij te warken, wat op te klimmen. As heur man now ‘s aovens Duutsland er op har, kun e zo echt zitten te genottern. Zij zat er bij en kun’t haalve niet opbrengen. Met de moeder-mavo was dit almaol recht te trekken.
Zachiesan hef ze heur kerel der is bijtrôkken, en die reup er niet haard van. Dat ze wat meer wol weden, al. lameneur. Dat was’m wel helder. Maor dan har ze’t doon moeten toen t tied was. Now zaten ze met twee kinner, en de jongste nog maor vief jaor. Ze mus begriepen dat de moeder-mavo was veur de vrouwlue die d’kinner groot hadden, en zunner dool in hoes umhuistern. Daor was’t veur opzet.

„Waacht maor tot de kinner groot bint”, zee e. Roelie der tegen an. „Jaja, en op ‘t gevaor of daw der nog weer ene bijkriegt. Dan zit ik met Sint Jut. temus nog in’t zôlde straotie. Met ‘n betie overleg is ‘t now ok wel te maoken”.
Hij hef der gien aosem op geven. Zien vrouw heurde in hoes te weden, en daor was’t met zegd. Maor niet met daon. Roelie wol der niet ofzeen, en de buurt porde heur op. Ze zul’t maor doon; ze kun der allent maor met win.
ne.
En ‘t klein wicht? Och, daor huufde ze zuk gien kopzeert um maoken. ‘tWas ja zo’n bij de haand ding, waor elk aorigheid an har. As ze niet hen d’kleuterschool gung, kun ze best bij de buurvrouw weden. Die har zôlf gien kleinen meer, en wol best wat gedoo um zuk toehebben.
Het was veur Troelie een drukkertie in de rug, en ze trôk heur moeder ok nog bij in. Maor die gung’tin ‘t eersten al net as Roelie heur kerel ok. Was dat now wel te doon?. De kinner in hoes en moeke bij ‘t pad? De buurt mug zuk dan zo makkelt opstellen, bij minste wat er tusken kwam, kreej praoties achter ‘t gat. Nee, dan har ze beter deurzetten moeten toen ze de gelegenheid er veur har
„Toen woj niks”, zee ‘t aol mensk, „now moej der maor van ofzeen. Trouwens, wat is mij dan ok nog mavo. Das mooi met, maor daor bej nog niet tot ‘t nivoo waorasje kerel henklummen is”.
Het was veur Roelie een sneu bestek, en even zakte ‘t in d’ hoos. ‘t Was der misschien zitten bleven ok as schoon. mama der niet over too kommen was. Daor wodt dan wel is van praot dat ze der bint um te kribbben, wat niet zo is.
Roelie heuren is hielmaol niet van dat slag. Ze heurde ‘t an, en leup geliek waarm.
Wol ze geern wat bijleren, en kun der gien een begrip veur opbrengen? Heur eigen kerel nog niet?. Now, dan zul zij’m de boks wel is opbinnen. Ze har’m zôlf groot braacht, en hie kun zuk wel wat verbelen, maor zunner heur was hij ok nargens west
Ze is der maank gan, en warachti, ze kreeg ‘t pattie vlak veur Roelie. De kinner?..o, daor zaag ze gien botten in. As ‘t kneep en duvels kneep, zul zij ze wel haalfstaon. „Geef je maor op wicht”, zee ze, „dan zuw wel wieder kieken. Het zul mij’n mooie bool wodden as de kerels now nog baor zult we-
den. Ze hebt al laank genog met de bek veuran staon.
Dat mag wel is aans.
„Met zo’n supporter achter zuk, kun Roelie wat oet stro zetten. En al keek heur kerel wel wat zunig, ze hef zuk opgeven, en alles wat heur nog bij. bleven was oet de jonge jaoren, weer bij’n kanner schrapt. Koppie koppie dan, um’t good te begriepen.
Vanzôlfs mus der ok’n stee weden um’t hoeswark te doon. En dan niet te dicht bij’t gasstel, aans kwam der nog niks van terecht. Dat hef ze ok knap veur’n kanner kregen. En now…now is ze daogelieks op de weg naor’n hogere ontwikkeling. Ze brek zuk de kop niet op algebra; je hebt now keuzepakketten. Ze heft menu angepast kregen. Wel zit ze stief op de taolen, ich bin du bist niet vergeten. Da’s veur de Duutse programma’s op de t.v.
De vrouwlu oet de buurt komp slag. tig kieken en anheuren! Ze hebt er nog wil an ok. De kinner?…Och, hielndal gien probleem. De oldste hef anhold genog, en taolt niet naor hoes as ze van school komp. As die de neus lat zeen is mammie al laank weer in hoes.
De jongste? … die hef aal begrip. As ze bij buurvrouw is en ze wet dat de moeder-mavo oetgeeit, zeg ze „Ik ‘moet hen hoes. As mammie van school komp, heur ‘k er te weden.” Zo’n dondersteen….