Leven op te grote voet(afdruk) Achtergrond Drentse voetafdruk D.v.h.N. 12-04-2014
Leven op te grote voet(afdruk) Achtergrond Drentse voetafdruk D.v.h.N. 12-04-2014
ACHTERGROND DRENTSE VOETAFDRUK
Wat is de invloed van onze leefstijl op de aarde? De ‘Drentse Voetafdruk’ van de Natuur- en Milieufederatie Drenthe confronteert mensen met de gevolgen van hun gedrag en gewoonten. Maar geeft ook tips hoe het beter kan.
Leven op te grote voet(afdruk)
Jon van Schilt
ASSEN Voor alle levensbehoeften is de mens aangewezen op de aarde. Met ruim 7 miljard bewoners heeft iedereen ongeveer vier voetbalvelden tot zijn of haar beschikking. Probleem: in Nederland gebruiken we twaalf velden per persoon. En de wereldbevolking groeit, dus wordt de ruimte per persoon minder. De Drentse Voetafdruk geeft inzicht én raad. „Maar niet met een opgeheven vingertje.”
Judith Boekel van de Natuur- en Milieufederatie Drenthe in Assen speelde een belangrijke rol bij de totstandkoming van de ‘Voetafdruk’, die per provincie over het land wordt uitgerold. In navolging van Friesland is de Drentse versie sinds vandaag als een van de eerste online. Op www.drentsevoetafdruk.nl kan iedereen bekijken wat de gevolgen zijn van zijn of haar leefstijl. Door een serie vragen te beantwoorden wordt aan het einde van de rit duidelijk hoe groot de voetafdruk op de aarde is. „De individuele voetafdruk kan op de site worden vergeleken met het Drentse en landelijke gemiddelde. De belasting van de aarde kan ook per gemeente worden be-
keken. Voorwaarde is natuurlijk wel dat zoveel mogelijk mensen de vragenlijst invullen”, legt Boekel uit. De vragen hebben alles te maken met de manier van leven, de wijze van consumeren. De vragen gaan vooral over voedsel, energie, afval,
kleding en vervoer. „Om een zo goed mogelijk beeld te krijgen passeren alle facetten van het dagelijks leven de revue. Per onderdeel krijgen mensen tips om het anders en beter te doen. Het gaat om een stuk bewustwording, maar zonder belerend te
zijn.” Als het gaat om de grootste voetafdruk zijn de Verenigde Arabische Emiraten met 20 voetbalvelden per persoon koploper. De Verenigde Staten en België volgen met 16 velden en Nederland staat vierde met 12. Landen als Kenia en India bungelen met 2 veldjes onderaan. Het mondiaIe gemiddelde ligt op 5 velden, terwijl er ruimte is voor 4. Het gaat er niet alleen om dat de rijke landen moeten minderen, maar ook om een eerlijkere verdeling, stelt Boekel. Dat de ruimte per persoon kleiner
moet, is voor Boekel geen vraag: „Als we zo doorgaan, hebben we anderhalve aarde nodig. Die hebben we niet en dus kan het zo niet doorgaan. We vragen meer van de aarde dan ze kan bieden.” De website geeft tips over hoe er kan worden geminderd. Om mensen te stimuleren, wordt het effect van de adviezen direct zichtbaar gemaakt op de score.
In het verlengde van de Drentse Voetafdrukken wil de NMfD meer doen om de impact van de Drent op de aarde te verminderen. „Samen met partners willen we tot goede campagnes komen. Denk aan schappen met streekproducten in supermarkten. Groente en fruit die niet alleen verantwoord, maar ook zo dicht mogelijk bij de winkel zijn geteeld. Dat scheelt aanzienlijk in het transport en dat betekent milieuwinst. Ook het gebruik van tweedehands kleding stimuleren. Een modeshow organiseren en daar een kledingruilbeurs aan koppelen. Mensen vragen minder vlees en zuivel te gebruiken en om de auto eens een dagje te laten staan.”
Het had veel erger gekund
Drie bekende Drenten trappen af. Oud coureur Egbert Streuer, milieugedeputeerde
Henk van de Broek en dichter Ria Westerhuis tonen hun voetafdruk.
Bij oud-motorcoureur Egbert Streuer in Grolloo geen scheurijzers voor de deur. Bij de oude boerderij staan twee kleine Duitsers, die 30 kilometer doen op 1 liter diesel. Nee, Streuer scoort slecht als het gaat om wonen. Bijna 8 keer het gemiddelde. „Maar daar klopt natuurlijk helemaal niets van. Dit huis is bijna 400 jaar oud. Hoe duurzaam wil je het hebben? Qua verspilde energie kun je veel beter zoiets als dit hebben dan een huis dat na 30 jaar moet worden gesloopt om plaats te maken voor een nieuwe woning. En dan mag ik best iets meer stookkosten hebben.”
Het is duidelijk: Streuer laat zich niet zomaar in de hoek zetten. Bij elke (tussentijdse) uitkomst heeft hij zijn weerwoord klaar. Zo zit hij op het onderdeel voeding slechts een fractie boven het landelijk gemiddelde. Maar toch: „Of ik regionale producten koop? Als ik eerst een paar kilometer moet rijden om op een bepaald adresje groente te kopen, dan is dat toch helemaal niet goed voor het milieu. Alles in bulk, 30 ton in een vrachtauto, dat is pas lonend. Ik vind asperges heerlijk. Die haal ik in Borger. O, o wat zijn we lekker eco bezig. Helemaal niet dus, want iedereen rijdt speciaal voor de asperges naar Borger.”
Op de onderwerpen vakantie („ik ga nooit op vakantie”), vervoer en kleding zit Streuer ver onder het landelijk gemiddelde. Toch komt hij uit op ongeveer 17 voetbalvelden, daar waar de gemiddelde Nederlander 12 velden nodig heeft voor zijn dagelijkse behoeften.Het heeft alles te maken met zijn grote monumentale boerderij. De oud-coureur herkent zich niet in de uitslag: „Recyclen vind ik leuk. Ik gooi niets weg. Door mijn raceachtergrond is mijn instelling dat alles zo efficiënt mogelijk op elkaar moet zijn afgestemd. Aerodynamisch en geen kilo te veel aan boord, dat is de truc. En zo leef ik ook.”
E igenlijk valt de uitslag milieugedeputeerde Henk van de Boer (VVD) nog wel mee. „Toen onze oudste nog in China en de Verenigde Staten woonde, gingen we een paar keer per jaar naar haar toe. Met dat soort vliegreizen schiet je score natuurlijk gigantisch omhoog. Het had dus veel erger gekund.”
Op het onderdeel kleding zit Van de Boer een behoorlijk stuk onder het landelijk gemiddelde. „Ik koop bijna nooit iets. Maar als ik iets koop, is het nieuw. Ik doe erg lang met mijn kleding. En nee, ik breng het niet naar de kringloopwinkel. Oude kleren doe ik gewoon aan in de tuin. Daarna is mijn kleding helemaal afgedragen.”
Van de Boer komt uit op bijna 19 voetbalvelden. Voor alle duidelijkheid: 12 velden is het landelijk gemiddelde en volgens de Natuur- en Milieufederatie Drenthe is 4 velden wenselijk. Met zijn score zet Van de Boer een forse voetafdruk Op de aardbol. Op de vraag of een milieugedeputeerde ook thuis een toonbeeld van duurzaamheid moet zijn, antwoordt hij: „Van de ene op de andere dag een toonbeeld zijn, is heel veel gevraagd. Ik vind wel datik een voorbeeldfunctie heb. Daarom wek ik bijvoorbeeld mijn eigen duurzame stroom op met de zonnepanelén op mijn dak. Maar de kracht zit hem uiteindelijk in de bewustwording. Ik laat mensen, ook ondernemers, graag de mogelijkheden zien die ze hebben. Uiteindelijk maakt iedereen daarin zijn eigen keuzes.”
Gaat hij het thuis anders doen? „Op het gebied van vakantie, wij vliegen geregeld, vervoer en wonen zijn er nog wel stappen te maken. Daar moet ik nog eens goed naar kijken. Behalve de zonnepanelen op mijn dak bedien ik de kamerthermostaat handmatig. Vaak gebeurt dat automatisch. Doe je het handmatig, ben je veel bewuster bezig met je energieverbruik. En daar draait het voor een groot deel om.”
H oeveel koffie drinkt u per dag? Ik drink geen koffie. Kijk, nu scoor ik punten.” Even later draait dichter
Ria Westerhuis uit De Wijk haar.goede uitslag resoluut de nek om. „Hoeveel alcoholische dranken ik per week gebruik?” Ze giert het uit: „Now we’re talking.”
Haar literaire optredens zijn meestal ‘s avonds. En schrijven doet ze eigenlijk ook ‘s avonds en ‘s nachts. Dan wordt er wel eens een glaasje gedronken. Haar dagelijkse gemiddelde valt echter reuze mee. Amper twee wijntjes. Daar kan (en zal) menigeen jaloers op zijn.
Een van de eerste dingen die Ria Westerhuis zegt, als de vragen nog over de herkomst van haar eten gaan, is: „Wat ben ik toch een sober mens. Hoeveel eten ik weggooi? Eigenlijk niets. Krijg ik daar bonuspunten voor?”Op het onderdeel eten en drinken scoort ze ruim onder het landelijke gemiddelde, ondanks de in haar ogen ruime wijnconsumptie. „Kijk nou toch!” Super, meent de website zelfs.
Maar ook als het gaat om vakanties, vervoer, de aanschaf van apparaten en kleding is haar voetafdruk gering. „Ik rijd in een Daihatsu van 17 jaar oud. Of er airco in zit? Ja, zo’n blazer. Oh nee, dat is natuurlijk geen airco. En ik rijd redelijk rustig en zuinig, maar af en toe wil ik ook wel even scheuren. Kleding koop ik ook geregeld bij de kringloopwinkel.. Hoef niet altijd nieuw. Schrijft de mode ineens wit met zalmrose voor. Ja, dâââg.”
Uiteindelijk komt ze op minder dan 11 voetbalvelden uit, ruim een veld onder het landelijk gemiddelde. Haar energieverbruik en afval hebben de score toch omhoog gedrukt. „Wat heb ik verkeerd gedaan? Ik denk dat ik te veel afval heb ingevuld, in elk geval meer dan wij daadwerkelijk in de kliko. gooien. Is ook lastig schatten.” Lachend: „Daar moeten we het hier thuis nog wel even over hebben.”