Oet oes eigen Drenthe Beste femilie

Oet oes eigen Drenthe Beste femilie

Oet oes eigen drenthe
Dening.
Beste FemiLie,

“ ’n Brief, die ‘k niet op de bus dus doen”

Beste Femilie,
ik ZaI je mor weer ies•schrieven hoe ‘t er.hier noa toe•giet. En dat’ doe ‘k dan mor, as aaltied, in! ‘t Drentsch valn oei eigen landstreek. Wanta dan he’k unner ‘t pennenA1et gevuul, da ‘k doar bij jo au de ,hèrd zit net as’ vroeger. Wat was dat ‘lv rustege, goeie tied.•En.no zit wij almoa.l dik in de ellende en wanorde, die ze de nüe orde nuurnts Alles stiet op zien ‘ kop. ‘t Wordt al -gauw veer joar ‘daw unner ‘t ondraagleke juk van ‘n vrumd volk zit te zuchten. ‘n. Volk, dat zuk deur ‘n krankzinnege, heerschzuchtege kliek lat drieven en oez’ vreedzaam End in de mooie Meimoan van 1940 overweldigde ‘n Volk,- dat oes tot heur stam en bloed wil klasseeren, en dat toch zoo onmetelik wied boeten oes in. nerlik leven stiet Wij schuwt joa dwang en geweld. wilt wat beters veur oez’ kinneF dan. ‘n opleiding veur sabel en geweer. En no leef in sla. vergü, unner,’n stelsel woor oes de rilting van over de rug giet.
IJ vroagt mij, hoe ‘t er hier in Am. sterdam bü stiet. Och jong, de ellende is met gien pen te beschrieven. Bij jo in’ ‘t darp stop (j vanzuls van je eigen verbouw genog achteroet, en wal zoo verdekt, dat de bezetter de vingers er niet achter kan kriegen. Mor hier is zoo goed as niks mor over. Er brandt hé in ‘t hart, • aw oez’ kinner met holle oogtes vroagend noa mqeders bandeu ziet kieken, as ze ‘t leste stuk. 1$ien brood verdield hef, de stumpers niks rnèr hef te geven dau ‘n wortelt.ien um op te knagen.

De honger drif oes ‘t land op, en mienig stakker, die er veur ‘u erpel of knol -op oet trukken is,. blif van oet putting dood an de weg liggen. Aw bij d}ien •of•aner boer nog wat kregen hebt; xqovdt K’t oes unnerweg ok nog vaak weer otnummen. Vandage hew elk nog drie’ erpeÏ had, met wat zoltwater er over. Murgen eet de schel er van met.’ koolstronlen er deur. Katten en honden wordt ofslacht ‘t bestoan te rekken DO vellen en ‘t aner ofval van de. dieren likt langs de weg. De stad stinkt Veer ons brood per week hew elk De mage rammelt: au ien stuk deur. , Viettig pond zint k otvallen. As dronken volk slingert de mensken over di ,weg. ziet gien kans um hier weg te kommen, want alle vervoer lig Stil, , anners kwam wij: bij -je ‘ib ‘tgoeie Drenthe unv.weer wat: op Jkracht te koùlmen.
Doar. he’j. no “t _ geluk, van de nije orde. ‘Mor wij. geeft,de moed niet op, boe: diep derouw s en•de smart ok is. glorie van• ‘t gewéld is veurmj. De verlussing komp met de dag noader. Wat zult dat gelukkege. dagen wezen, aw weer oet volle burst rneugt zingen: „Ontworsteld an de slavernij”. Ja, die dagen komt. Dat wus wij al doe ‘t geweld lus brak, en “t huld oes stoande. Wij wollen joa niet krupeli. Mor er wazzen nog zooveul, die bij oes heur. den en toch oet ‘t lood slugeu, met benevelde oogen de rechte weg kwiet raakteu.
Wij troost ‘n kanner dat ‘t ende in zicht is, dat ‘t nog mor ‘n kwesje van ‘u paar moand is. Mor ‘n uur is hier nog te lang. Doezenden komt in Amsterdam urn van gebrek, en blieft wekeu lang boven aarde, , want er is gien hulp -en gien vervoergelegenheid veur leste reizen. De leste reize noa ‘t massagraf, zunner kist, zoo mor bloot. Er is oes’zulfs gien plank rnêr bleven.
Van oes beide jongs weet w-ü niks mèr. De leste lied vluchtten ze ‘van cl’ ie schoelploas in d’ aner, um oet de vingers van de grune polizei te blieven. Misschien zind ze as zooveul doezenden anern ok al opgrepen en op transport stelt noa de heimat. ‘t Hoa.r is oes gries worden, bij wit of.
A’IC mien vrouw doar zie zitten met ingevallen wangen en doffe oogen, aal mor prakkeaeeren en miemern over de jongs, dan komp mij veur de bedrievers van aal -het ontzettende verdriet’ dat er leen wordt. ‘n wenscla in ‘t hart die ‘k hier niet unner woorden duur brengen. Wij zult ‘t nooit vergeten,- en geslachten uoa oes zult nog griezlen, as ze de boeken. over dizze bange :joaren opsloat én de gruwelen leest, die ‘u minne bende oes dee unnergoan.
Um zes -uur ‘s oavens mot hier no alles vaa- de stroat wezen, umdat – ‘n kwoajon. bü ongeluk, deurdat ‘t zoo helsch :duuster was, tegen ‘u Duutsche is. ‘t Licht is oetschakeld. Met de’ handen veuroet gesteuken loop wij oavens in hoes rond te tasten urn gien ,ongelukken te maken.
Ik zit hier op ‘t voogenblik met klein euliepittien veur mij’ en doar gien glimp van noa bosten schienen. Want de bezetting mient dat ‘t ‘n anwiezing kan wezen veur de Engelsche vliegers. Net of die ‘n lamp neudig hebt um Amsterdam te vinnen. Um zes uur binnen. Dat is de straf veur hiel de stad veur de botsing met. die saldoat. De kvoajong is hum ontkommen.
lk woag ‘t mangs wal ies um noa bezette tied even goa de buren over te steken, en ‘k zin er aaltieci nog goed ofkommen. Mor lest ‘s oavens hadde ze mij toch in de la- Op nog gien meter ofstand ketste er ‘n koegeu tegen de muur. An gevoar went ‘n mensk ok. ‘k Was die oa.vend op weg hen de femilie Jansen. Over die 1u he’k je al eerder ies schreven. Hie was joarig, en ‘k mus hum toch even filiciteeran, want wij hebt altied nog al wat umghng met mekaar had. ‘n Zind ‘u paar wonderleke 1u hij en de vrouw. Ze kunt ‘n kannev niet missen en toch zind ze geregeld an ‘t harrewarren.” Ze hadden no ok al weer ‘n paar dage stiefkoppig zunner spreken z tegen ‘u Y anner anloo pen. , Parti 1u kunt um ‘n’ kleinigheid asr hanen tegen mekaar opspringen; zoo is ‘t bij heur beide ok.
“Doé ze ‘s Zundags oet de kerk kwammen had zij; tegen hum zegd, dat vrouw Klok zon mooi hoetien op had hadde.

En doe beweerde hij,’ dat ‘t . vrouw Blok • was met die rare kiep op. Doar zind ze doe in hoes wieder op deur goa.n, of ‘t :leven er van •ofhung. Mor ‘ de verjoardag hadden ze dat dan weer. en mekaar beloofd, dat er over dat hoetien gien mèr rept Mor ja, hoe zind vrouw 1u? ‘t Leste woord moet heben. No had zij veur zien verjoardag hurn ‘n paar pantoffels maakt, nog wal met ‘n }bloempien er op. ‘t Was Old goed, dat e er veur had moeten gebroeken, en ‘t was vanzuls gien vakmanswark, mor had ‘t er goed ofbracht. Wij bekeken Cie toveis ies, Jansen en ik, en ik zeg zoo tegen hum, stoat doar no lett,erties in dat bovenwark ?
„Joa”, zeed’, „no j’ ‘t zekt,- liekWt mij ok zoo toe, stil les. joa d’r stiet „Avat op”.
Doe zag wij ‘t dudelk, ‘t was goed lee;baa.r, ‘t Vrouwgien had’ met ‘n vrumde droad mooi detr ‘t goed hen letterd: „’t Was t.och vrouw Klok”.
Er was ok nog ‘n nicht op veziet, zon unstellerege jonge juffer. Vroeger ha,d ze mij al ies vroagd heur ‘t kruusjassen te lèrew ‘t Was einlilc wal ‘n spel veur minner soort 1u, zee , ze, ‘t bridsen heurde mèr tot heur klas, mor ze wol ‘t toch wal Eren. Jansen hef doe ‘n spuil k”lten opscharreld, en ik heb mien best doan um de jonge dame de loop van ‘t spel dudelk te ma. ken. Mor dat was ‘n hiel karwei, want heur bevattelikheid lag nog al oarig unner het gemiddelde. Dat ha’k anners verwacht, want ik had ze over de schoelen, die ze had hadde, zoo gewel dig heuren opsnien, dat ze -alle meesters zoo wat boven ‘t heufd gruit was, „In de eerste ploas, juf,” zee ik, „moej goed onthollen, ‘t kruusjassen de boer ‘t hoogste is.’ ”
„Hoens ‘t meugelk 2″ zee ze.
„Waf meugelk ?” vruug ik.
„No, dat de boer ‘t hoogste is, dat liekt zoo gek”.
Ik zeg, dat kun.de boer niet helpen.

dat lig dan an je zulf.
„Ja,’ ‘zee ze, „mor ‘n heer stiet toch hiel wat hooger as ‘n boer”.,
Ik zeg, gie . sproake van, juffie, de man die ‘t kruusjassen oet vund was er beter achter. ‘n Boer is veul mor werd as ‘n keun-ng. Aj dat niet goed in je opnimt, moe’k je nooit aos moat hebben.
In ien oavend kun ‘k ‘t heur niet goed bübrengeu, ze begreep ‘t nog mor half. En doe zin ‘k op ‘n middag nog ies even bij die 1u anloopen um de les nog ies over te doen, ‘li Mus doar toch in de buurt wezen, mor ‘t wicht was niet ir. hoes. ‘k Heb ‘n toertien met heur moeder zitten proaten. ‘n Geschikt mensk wal. Mor ‘t wicht bef die a.nstellerij niet van ‘n vrumde. Moeder hef ok ‘n verbeeling as ‘n hond met zeuven staarten. En dorn, cloar is ‘t ende van weg. Even noa mij kwam er ‘n unnerwiezeres, die les kwam heuren of ‘t jongste wichtien niet wat bijwarkt kun worden. ‘t Was neudig, zee ze, want Tieneke kun op schoel niet zoo best metkommen. Veural in geschiedenis was ze zwak. Ze wus bü de repe tietsie zulfs niet, dat Willem van Oranje vermoord was.
„Na,”zee ‘t 01 mensk, „um dij de woarheid te zegen, juffrouw, doar had ik ok nog niks van heurd, doar moe’k dan in de krant glad over hen lezen hebben. Mor a’k ‘t èrlik moet zeggen, dan zind zukke ofgriezleke dingen ok niks wèxd veur kinner”
De juffrouw hef mij ies even verbiesterd ankeken, . en wij zind mor gauw achter ‘n kanner de trap ofgoan. Wü hadden ‘t doar wal even benauwd had, . en as ‘t ‘n aner tied was, da.n naj’ ies hatelik kunnen lachen,. mor lat hèw verlèrd.
‘k Heb de temilie Jansen er bij annaald umdat ‘t overege in de brief almoal zoo triest .is. Mor ij moet je niet te ongerust over oes maken, heur. ‘n Mensk kan hiel wat verdragen. Nog wal bedankt veur aal de muujte diej veur oes doan hebt Mor wij hébt er gien pakket van ontvangen. Doar zal de weermacht zuk wal over ontfermd hebben. Het plan van obthongeren is goed geregeld. Het vervoe- over de Zudereee hebt ze no ok volkomrnen blokkeerd. WÜ zit hier in ‘t westen van ‘t land as moeze in de val. De saldoaten loopt met ‘n dikke rooie aak, uchommelt Jin ‘t vet. Ze goat hier niet weg, zekt ze, veur dat ze oes au ‘t gres eten ziet Er wordt nog wal wat bilF
-nen smokkeld, mor de pries die doar- • veur vroagd wordt kunt gewone 1u as niet betalen. Doar komt allien mensken veur in anxaarking die met pepierties van doezend kunt zwaaien, Hier unner geef ik je ‘n liestien van wat rnensken met geld grif veur die heimeleke levensmiddelen betaalt
veur erpel 600 gulden ‘t mud.
veur botter 60 gulden ‘t pond.
veur raapeulie 100 gulden ‘n flesch.
veur tarwe 8 gulden ‘t pond.
veur rogge 5 gulden ‘t pond.
veur broene bonen 8 gulden ‘t pond.
veur vleis 55 gulden ‘t pond.
veur vet 70 gulden ‘t pond.
En zoo goaj mor deur. Er zind boe ren die gien geld mer wilt anpakken, die allien nog mor wilt ruilen tegen diamant, golden ringen en anner sieroaden. Geldl kleeren, wollen dekens of aner goed hef bü heur ofdoan. Doar hebt ze de kast al van vol zitten. De goeien niet te noa gespreuken, want er zind ok genog, veural in oez’ Olde Drenthe, die zunner eigenbaat heur berroide landgenoten toestopt wat ze mor missen kunt.
No he’k al hiel wat schreven. Tot later dan mor weer. Wü wilt hopen op ‘n behollen weerzien. Mor ‘t leven wordt met de dag onzekerder. Wij weet niet wat oes nog boven ‘t heufd bank. As Amsterdam bombardeerd rnug worden met zien klein miljoen mensken, dan zal ‘t ‘n ontzettende slachting worden. Wat is ‘t ‘n wereld, hè? Is ‘t niet diep beschamend eu krenkend. dat er unner oes soortgenoten nog zooveul Pandieten rond loopt ? Niet diep treurig, dat ‘n miljoenenvolk zuk Ioat opzwepen en bedriegen deur ‘n stel deugnieten? ‘k Weeg niet woor ‘t met oes hen mot.
‘t Zal wal lang duren veur daj de brief kriegt, want jo leste schrieven had over de reize Drenthe—Amsterdam twie moand doan. moet zooverl handen an te pas kommen no al. les stil lig. ‘t ‘Is ‘n wonder dat de post het toch nog kloar sneult. Deurzetten, nooit opgeven, dat is de geest van oez’ volk.
Duutsland wet ok al lang met wat 1u ze hier te doen hebt. D? moed er mor inhollen, heur, en wieder de beste wenscben van je zuster en breur.
Amsterdam, Februari’ 194″