Op de divan bij Diggelman De Divan D.G.P. 15-02-'84

Op de divan bij Diggelman De Divan D.G.P. 15-02-’84
Op de divan bij Diggelman
„Kiek dokter. Het-iit zo. As ik, niet uut eerns vanzôlf maor zu ver eem as veurbield, zeg dat Al bertHaar zo miegerig schrif dan is dat gien satire. Het is een mie ning, zoer veur Haar maor wieder strikt literaire kritiek. Zeg ik wieder dat Albert Haar niet al lennig miegerig schrif maor as het er op an komp hielemaole niet kan schrieven umdat hij welzijnswarker is en dus zunder belastende kennis van het leven zien drammerig evangelie, verpakt in het bescheten cliché jargon van de modale goeroe, Ibs lat op de naor vastigheid longe- rende Drentse kudde dan is dat ok gien satire. Hard zeggen, dat wel. Een veuroordiel miskien en pienlijk veur die goedgeleuvige Drenten maor beslist gien satire. Butendes is het uut de mode um venienig te doen tegen de zachte sektor.
Zul ik beweren dat Albert Haar al jaoren under het pseudoniem Marga Kool gedichten schrif en die dan ‘s aovends deur het knapste machie van de reciteer verieniging lat veurdragen dan verklik ik het geheim van Zuud wolde. Maor echte satire, nee, das toch aans. Dat is mien crisis, dokter. De foebel mit mij is dak niet wieder kome as de knieperige veurbielden van daomet. Ik bin op zuuk naor de satire en ik Vien het maor niet. Ien wise-crack van Groucho Marx en veur de rest van de dag bin ik zo depressief as een solitaire pereboom die hunkert naor kruusbestuving. Wat doe ik verkeerd, dokter?
Ik prebeer van alles. Bijveurbield het umdreien. De as een ascetische kluizenaor levende schriever. Albert Haar predikt in zien neiste kasteelroman de terugkeer naor de autoloze zundag. Niet stark, want Haar dÔt al zowat alle boschoppen op de
fietse. Het overdrieven dan maor ies. De bekende autocoreur Jan Lammers zal dit jaor mit copiloot Albert Haar de 24 uur van Le Mans rieden. Op de vraoge of hij het stuur van de bolide wel mit vertrouwen an Haar duurt over te geven, nikkopte Lammers wat toestig en zee wieder
nog dat Haar in elk geval net zoveul bekeurings veur hard rieden hef as hij zòlf. An de magere kaante, dizze. Mit een gebrek spotten is te makkelijk.
En de parodie? De politieke aktiviste Betje Toepetje zee in een interview dat heur toetreding tot het bestuur van de Rotary eziene mus worden as een revolutionaire dasd. Zie zul der vechten, zo betoogde zie, um de Rotary van binnenuut um te batterijen tot een platform van veulkleurige cultuurprofeten. Nee, profeten, dokter. Gien proleten. Ha ha, ik heur het al. De trap nao is oe ok niet vrumd. Toch is dizze ok niks weerd. Elke club waor Haar hum mit bemuit veraan dert metiene in een vastberaoden Gideonsbende. Het kan zölfs gevaorlijk wezen doar de gek mit te stikken. Zul het understatement warken? De heer Haar liekt een enkele borrel niet
te versmaden. Flauwe kul ne tuurlijk. Riegelrechte laster as het er op an komp. Die nathals krig al praoties van een enkel glassie weck .
Gewoon schelden kan ok nog. Blinderse gladdekker! Al hef hij de schedel tegen, Haar hefde name mit. Het klinkt wieder nog complimenteus ok veur zun intellektueel en aj het wat zachies zegt haoste teder. Nee, dokter, ik krieg het niet goed in de vingers. Kiek, theoretisch week het wel. Satire is het dramatiseren van kritiek, van ongenoegen. Zoas het lofdicht, het lintie, het proosten en de begrafenisstoet de instemming theatrale vôrm geeft, zo is satire de verbielding van de kritiek. Het aandere bien van het inzicht. Allenig maor verklaoren dat ‘t ien of aander in oen ogen goed of slecht is, dôt het leven tekôrt. Het leven mut verpakt worden um antrekkelijk te wezen. Satire is het gekleurde kadopepier um de harde keutel. triviale stennen krig iniens de klaankkleur van een symfonie en de zeggingskracht van een guillotine.
Dat is ducht mij satire, dokter. Maor waorumme krieg ik het niet uut de penne? Sublimeer ik mien kwaoie zin teveul in schone lyriek? Gebrek an talent? Zeg het maor dokter. Ie kunt mij de ziel blootleggen.
Neem Piet Grijs en Stoker of die Dr. Brandt Corstius. Alle drei drupt het feestelijk venien toch van de penne. Hoe doet zie dat? Hoe mut zoks? Kan de Drentse schrieverskring niet ies een workshop satire opzetten. Propria Cures bij Prakke. Of zul ik daor toch gewoon te fesoenlijk veur wezen, dokter”.
Jan Veenstra