'Rijker als je meer talen spreekt' Interview D.v.h.N. 09-02-2017

‘Rijker als je meer talen spreekt’ Interview D.v.h.N. 09-02-2017

‘Rijker als je meer talen spreekt’
Het Drentse Huus van de Taol bestaat 1 maart tien jaar. Directeur Jan Germs blikt terug en kijkt vooruit.

‘Over tien jaar bloeit het Huus van de Taol nog steeds’

BERND OTTER

Het Drents staat onder druk. Ook directeur Jan Germs van het Huus van de Taol in Beilen ontkent dat niet. Op langere termijn is het de vraag of het Drents sterk genoeg is om te overleven in de alom voorspelde kaalslag van talen. Van de zesduizend talen zouden er over een eeuw niet meer dan zeshonderd overblijven, heeft Unesco al eens uitgezocht. Je hoeft geen profeet te zijn om de Drentse streektaal dan weinig kans op overleven te geven.
Maar is dat erg? „Over honderd jaar is dan wel meer verdwenen waar we niet zonder denken te kunnen”, constateert Germs nuchter. Toch doet hij elke dag samen met zijn zeven vaste medewerkers en een legertje van tweehonderd vrijwilligers zijn best om de streektaal verder te helpen. Nu tien jaar onder de vlag van Huus van de Taol.
Niet omdat het overeind houden van de streektaal een heilig doel is, maar omdat meer talen spreken rijker maakt. Dat is niet alleen de overtuiging van het Huus van de Taol, het wordt inmiddels ook door het onderwijs onderschreven.
Het Drents heeft veel moois te bieden. Prachtige klanken, woorden, uitdrukkingen om van te genieten, vindt Germs. Het vertelt bovendien waar je ongeveer vandaan komt. Die mening wordt gedeeld, want het Drents wordt door de helft van de inwoners van de provincie el ke dag gebezigd. „We trekken dus niet aan een dood paard als we het Drents stimuleren. Ik spreek het overal en niemand die dat raar vindt. De afstand met het Nederlands is ook niet zo groot dat mensen het niet snappen. In ben nu zo’n vijftien jaar bezig met het Drents, ik geef zeker vijfentwintig lezingen per jaar en het is echt een uitzondering dat iemand het niet heeft kunnen volgen.”

Zijn grote zorg is dat de jongste generatie het thuis niet meer meekrijgt om Drents te spreken. Vandaar dat het Huus van de Taol al een tijd sterk mikt op het onderwijs. „We willen een culturele organisatie zijn die goeie dingen doet voor de streektaal. Een van die dingen is voorlezen in het Drents op scholen. Dat begon met een paar duizend kinderen, maar nu doet 70 procent van alle basisscholen mee en lezen we voor aan 21.000 kinderen.”Dat zegt volgens hem ook iets over de acceptatie van de streektaal. „Je bent niet meer een domme boerenlul als je Drents spreekt. Eerder moest het weg, maar nu mag het. Er wordt ook op hbo-niveau aandacht besteed aan het Drents en dat is gewoon logisch.”
Hij benadrukt dat het werk van het Huus van de Taol vooral bedoeld is voor de mensen van nu, maar wel in de hoop dat mensen in Drenthe en daarbuiten er nog lang van mogen genieten.
Met streekeigen bescheidenheid laat Germs weten dat de acceptatie van de streektaal niet alleen op het conto van het Huus van de Taol geschreven kan worden. Ook successen van streektaalzangers als Daniel Lohues helpen hard mee. Maar het feit alleen dat de provincie Drenthe een streektaalinstituut in de benen houdt dat bovendien steeds professioneler gaat werken, scheelt ook enorm.
Jaarlijks besteedt de provincie 380.000 euro aan het instituut, dat sinds een paar jaar een vleugel van het gemeentehuis in Beilen huurt. „We voeren eigenlijk het provinciaal beleid uit. Ideeën daarvoor zijn er genoeg en die komen van beide kanten.”
Het Huus van de Taol is tien jaar geleden ontstaan uit samenvoeging van maandblad Oeze Volk, stichting Het Drentse Boek en stichting Drentse Taol. Oeze Volk was in 1956 een initiatief van Hans Heyting, Gerrit Kuipers en Gerard Nijenhuis. Het Drentse Boek zag in 1980 het licht door Marga Kool, Jan Nefkens en Albert Haar. Stichting Drentse Ta01 komt voort uit het Drents Genootschap dat eind jaren 70 met Harry Slot de eerste streektaalfunctionaris van Drenthe installeerde. Germs zelf is in 2002 bij Drentse Taol begonnen. Zelf zegt hij erg blij te zijn met die fusie, omdat er nu meer slagkracht is. Op huusvandetaol.nl is een overzicht te vinden wat er zoals gedaan wordt. Wat dan opvalt is dat de cursussen Drents na een slappe pertiode weer aantrekken. Over tien jaar bloeit Huus van de Taol naar het idee van de directeur nog steeds, maar is die wel meegegroeid in de moderne behoefte. In verplicht stellen op school om de jeugd weer te bereiken, ziet Germs niks. „We kunnen wel meer aandacht besteden aan film en social media.”

Feest in Beilen
Het 10-jarig bestaan van Huus van de Taol wordt gevierd op zaterdag 4 maart met een open dag. Het Radio Drenthe-programma Hemmeltied wordt die ochtend uitgezonden vanuit het gemeentehuis in Beilen waar ook het Huus van de Taol is gevestigd. Van 10.00 tot 16.00 uur zijn er tal van activiteiten met veel schrijvers, dichters en muziek van onder meer Martije, Bezik en Geert Jan Braderu Ook valt in een half uur Drents te leren, er is een symposium over social media in de streektaal, bij de loketten van het gemeentehuis kan genoten worden van poëzie en de Brabantse streektaalfunctionaris komt vertellen hoe het komt dat Surinamers ook Brabants willen spreken. Toegang is gratis.