Stampvolle Tamboer bij Drents toneel Hoogeveensche Courant 11-12-'87

Stampvolle Tamboer bij Drents toneel Hoogeveensche Courant 11-12-’87

Stampvolle Tamboer bij Drents toneel
Volk van Grada met “Verraod an de familie”

HOOGEVEEN – Met „Het verraod an de familie” heeft de bekende schrijver Bart Veenstra een ander stuk willen brengen, dan we tot nu toe van hem gewend zijn. Geen verhaal met een gelukkig einde ditmaal, maar een dramatisch gegeven van een gezin, dat uit elkaar valt, zowel letterlijk als figuurlijk vanwege de emigratie van een jong paar.

De Drentse Vereniging ‘t Volk van Grada gaf zaterdagavond in een
stampvolle Tamboer een opvoering van dit familiedrama, dat zich afspeelde in de dertiger crisisjaren, in een dorp ergens in Drente. Centraal staat de figuur van Jan Nijwanning, boer-caféhouder. Onder invloed van drank herhaalt hij tot vervelens toe,
dat al honderdenzestig jaar zijn familie op dit bedrijf zit en dat dit ook zo moet blijven.

In dat verlangen wordt hij gedwarsboomd door zijn enige zoon Henk, die van plan is om met zijn vrouw Roelie te emigreren naar Canada. Jan Nijdoor wanning, levensecht gebracht door Roelof Steenbergen, voelt dit als verraad aan de familie de familie, waarmee de traditie van 160 jaar wordt doorbroken.

EMIGRATIE

De emigratie van het jonge paar (gespeeld door Geert Garming en Grietje de Jonge) is hen ingegeven door de 60-jarige Jobk Nijwanning (geen familie overigens), een flierefluiterachtige figuur, overtuigend gespeeld door Gerrit Dorgelo, die ietwat ontgoocheld uit het verre westen terug is gekomen. „Als het mij niet was tegengelopen, dan was het halve Canada van mij geweest…”: met die
stereotiepe uitdrukking bracht hij velen, waaronder het ‘jonge paar, het hoofd op hol.
De andere huisgenoten, Wilmie de vrouw van Jan (gespeeld door Toos Derks) en Annegie Nijwanning, een tante (gestalte gegeven door de 77-jarige Geertje Kiers), doen hun best om Henk en Roelie af te houden van hun Canadese avontuur. Een moeite, die aan het slot vergeefs blijkt, als de jongelui toch vertrekken. Even vergeefs zijn hun pogingen, om de oude Jan Nijwanning van de drankfles af te houden.
Ik heb weining toneelstukken gezien, waarin zo overvloedig gerstenat werd geconsumeerd. Voor hen, die zich daaraan hebben geërgerd, mag wellicht gelden, dat men vroeger niet naar een café ging, om koffie te drinken. Dat kon men thuis wel krijgen. In een café kwam je alleen, en niet alleen in Drente, voor de jenever.
Het verhaal ‘eindigt zoals gezegd met het min of meer stiekeme vertrek van het jonge paar. Jan Nijwanning blijft ontredderd achter, neergeploft achter de tafel met de jeneverfles als enige troost. Dan gaat het doek voor de laatste keer dicht. Einde van het stuk en van een avond, waarvan honderden mensen uit de hele regio hebben genoten.

HERKENNING
Vooral bij ouderen was er de herkenning van tal van elementen uit het interieur, zoals men die zich herinnerde uit zijn of haar eigen jeugd. Het Volk van Grada, onder regie van Jo F. Abbes, bracht een waardevol stuk volkscultuur en draagt met opvoeringen als deze bij aan de instandhouding van wat „Drents-eigen” is. Terecht, dat de directie van De Tamboer alle spelers tijdens de staande ovatie door het publiek, huldigde met bloemen.

In het openingswoord werd met vreugde de aanwezigheid gesignaleerd van de Hoogeveense cultuurwethouder Arend ten Oever.

De voorstelling in Hoogeveen was de derde in een rij van achttien. Tot eind maart volgend jaar is Het Volk van Grada met „Verraod an de familie” op tournee. Het Volk van Grada en Bart Veenstra hebben samen met dit werkstuk het Drentse volk aan zich verplicht.

Lammert Huizing