Streektaal Het gaat om de gasten niet om de bediening 09-11-2007

Streektaal Het gaat om de gasten niet om de bediening 09-11-2007

STREEKTAAL
Het gaat om de gasten, niet om de bediening

Door Gerard Stout

Een café, een kerk, boerderijen, veel schapen en veel heide. Dat is de entourage van het verhaal Een plek um te blieven van Gerard Nijenhuis, het geschenk van de Drentse boekenweek. Juffrouw Rolina Jobing bestiert de herberg. Van haar ouders heeft ze geleerd dat personeel in de herberg altijd aanwezig moet zijn, maar wel onzichtbaar moet blijven. Het gaat om de gasten, niet om de bediening.
Het verhaal speelt aan het eind van de negentiende eeuw, zonder moeite is Gieten als middelpunt te herkennen. De gemeenteraad vergadert in de gelagkamer en besluit over de aanleg van een spoorlijn van Assen naar Stadskanaal en over de benoeming van een nieuwe wethouder. Rolina luistert vanuit de kelder de be-
raadslagingen van burgemeester en wethouders af. Ze is de alom aanwezige onzichtbare Drent, die van alles op de hoogte is, maar er het zwijgen toedoet. Niemand wil verke ring met deze Drentse maagd.

In herberg de Jachtweide komen drie Amsterdamse schilders te logeren. Na gesprekken in de keuken worden de Amsterdammers uitgedaagd om de Drent een gezicht te geven. Tot die tijd kwam vooral het landschap en de leegte op het doek. Zelden werd een Drent geportretteerd. Elk van de schilders maakt een portret en na een paar weken is de winnaar van de wedstrijd bekend.
Nijenhuis schetst familierelaties met lief en leed en onderlinge verhoudingen tussen rijk en arm. Met de nieuwe eeuw in het vooruitzicht komt de cultuur uit het westen de Olde Laandschop binnen. In deze miniroman komen veel elementen terug uit Het verbôrgen leven, de laatstver schenen Drentse roman van Nijenhuis. Ook in Eenplekum te blieven een uitstapje naar de homoseksuele Drent en de homoseksuele kunstenaar, al blijft het bij een jongensachtige stoeipartij op de heide met mekkerende schapen als achtergrondkoor.
Een plek um te blieven ontbeert een heldere lijn. Het is fragmentarisch opgebouwd en de karakters komen niet uit de verf, ook de kunstenaars niet. Nijenhuis heeft zich beperkt tot het eind van de negentiende eeuw, al lijken de dialogen over belevenissen in de relationele sfeer heel hedendaags: ‘Hoe voel jij je nu?’. De, titel verwijst, wellicht ongewild, naar een verlangen om de Drentse wereld te houden zoals die vroeger was. Blieven in de betekenis van wonen, en ook in de betekenis van behouden. Jonge en oude Drenten verdienen een meer he-
dendaags boek om warm voor te lopen.

Boek: Een plek um te blieven. Auteur:
Gerard Nijenhuis. Uitgever: Het Drentse Boek. Prijs: tot en met 17/1 1 gratis bij aankoop van € 12,50 aan – Drentse boeken (80 blz.).