Streektaal Scheupers van de taol D. v.h.N. 27-11-2003

Streektaal Scheupers van de taol D. v.h.N. 27-11-2003

STREEKTAAL
Door Gerard Stout
Scheupers van taol

Is het over tien jaar voorbij met de Drentse literatuur?
Is het binnenkort gedaan met de Drentse schrieverij, en dan niet omdat deze literatuur niet de moeite waard zou zijn, maar omdat er over tien jaar nauwelijks nog auteurs leven van wie vernieuwend werk te verwachten is?
Deze vragen zijn met enige voorzichtigheid te ontlenen aan Scheupers van de taol.Rouke Broersma stelde deze schitterende bloemlezing samen uit Drents werk dat in de periode 1837 – 2003 in druk is verschenen. Het eerstbekende werk is een samenspraak in dichtvorm over een hunebed in Borger. De auteur is onbe-

kend, het gedicht is ondertekend met Een Drenther.
In negen hoofdstukken volgen gedichten, verhalen, es says en fragmenten van romans van totaal zestig schrijvers.De trend in de loop van de jaren gaat van moraliserende verhalen, natuurbeschrijvingen en onderhoudende poëzie naar streekromans en verheerlijking. van het dorpsleven. Het oude werk geeft een aardig beeld van de toenmalige samenleving, met humor en eenvoud. Na de tweede wereldoorlog volgt diepgravender en psychologisch getint werk.
De geselecteerde schrijvers hebben volgens Broersma bijgedragen aan ontwikkeling van de Drentse literatuur door ambitie te tonen en de drang om een lezerspubliek te boeien.
De inleidingen bij de verschillende tijdvakken zijn beknopt en ter zake, net als de beschrijvingen van de diverse auteurs. Persoonlijke gegevens zijn gekoppeld aan de aard van het werk. Van de zestig schrijvers zijn er drie die hun homoseksuele geaardheid in poëzie tot uiting brengen. Een aardige afspiegeling van het landelijk gemiddelde.
Uit de persoongegevens• aan het eind van het boek valt af te leiden dat 29 schrijvers niet meer leven. De gemiddelde leeftijd van de overleden schrijvers is 73. Gezien de leefomstandigheden in de achttiende eeuw is dat een respectabele gemiddelde leeftijd. Van de nog levende Drentse schrijvers is de gemiddelde leeftijd 62 jaar. Drie schrijvers zijn na 1960 geboren, met als witte raaf Sander Broersma (1984).
Scheupers van de taol is een monumentaal werk. Het biedt over ruim anderhalve eeuw een gedegen keuze van kwalitatief prima Drents werk. Het kleine taalgebied kan trots zijn op deze verworvenheid.
De toekomst ziet er wellicht somber uit; met zo’n dertig schrijvers in hun nadagen en één serieuze uitgever van Drentse boeken. Maar misschien verkeert de schrieverij tijdelijk in een dal, in een tijd waar streektaalmuziek sterk naar voren komt. Muziek met dialectteksten kan voor jongeren een stimulans zijn om in de streektaal te gaan schrijven.
Wie kennis wil nemen van de kwaliteit van auteurs in de streektaal en de mogelijkheden van streektaal in de literatuur heeft voldoende redenen om dit prachtig uitgevoerde boek, met leeslint, in huis te halen en de veranderingen in de tijdgeest in eigen taal te-beleven.

SCHEUPERS

Rouke Broersma (sam.), ‘Scheupers van de taol. Bloemlezing van de Drèentse schrieverij 1837 — 2003’. Uitgeverij Het Drentse Boek, Zuidwolde, 232 blz, €22,50.