Vertaalgroep Als de bijbel in het Drents is dansen wij al voor de troon De Heer als Joe en Le A.E. 27-05-2000

Vertaalgroep Als de bijbel in het Drents is dansen wij al voor de troon De Heer als Joe en Le A.E. 27-05-2000

Vertaalgroep: Als de hele bijbel in het Drents is, dansen wij al voor de troon
De heer als Joe en le

Een aantal domiees van verschillende gezindten rond de tafel. Aangevuld met een tweetal leken. Een groep mensen die zich bezig houdt met het vertalen van bijbelhoofdstukken. Een langdurig proces. Vanuit het Grieks naar het Nederlands. Dan de keuring voor de diverse vertalers en daarna de grote klap. De vertaling van het nederlands naar het Drents. Om precies te zijn het midden-Drents, hoewel hierover binnen de groep regematig een humoristische discussie wordt gevoerd in de verschillende Drentse dialecten.

De werkgroep bestaat tegenwoordig uit zeven mensen. Klaas Kleine, schrijver uit Diever, Jans Jeuring., emeritus-predikant oftwel ol-domnee uit Westerbork, de geboren Drent Hans Katerberg met als standplaats het groningse Bedum. Frits Rosenbaum, voorganger van de Veenkerk in Klazienaveen-Noord, Jenny Lambers-Niers, voormalig predikant in Oosterhesselen, en ten slotte de leken Herman Lambers en Renate Bolhuis-Veldman. Eigenlijk is de groep te klein om redelijk snel te kunnen werken. Ook de variëteit in dialecten mag wel aangevuld worden. De Noord-Drenten schitteren helemaal door afwezigheid.

Door Rob ten Have

De eisen die gesteld worden aan nieuwe leden zijn betrekkelijk eenvoudig Frits Rosenbaum: ‘Liefde voor de taal is de hoofdregel. Daarnaast is enige bijbelkennis nooit weg. Enige religieuze interesse moet natuurlijk wel. Laat de gïnteresseerde mensen zich maar bij mij melden. Ondanks de verschillende invalshoeken van de leden ontaardt de discussie nooit. Regematig klinkt een schaterende lach door de ‘Provinciale Bibliotheek Centrale in Assen, het domicilie van de vertaalgroep. Tussen de stapels woordenboeken, bijbels en schrijfbenodigdheden is er nog voldoende ruimte voor veel humor.
Voordat er begonnen werd aan het vertalen van de bijbel was er al een project afgerond. Het vertalen van psalmen en gezangen in het Drents. Ook werd en wordt er regelmatig gepreekt in het Drents. Volgens Renate Bolhuis is er in bijvoorbeeld de bejaardencentra een dankbaar publiek. “In het bejaardencentrum waar ik werk wonen veel Drenten. Ik weet zeker dat die het prachtig vinden als er in het Drents gepreekt zou worden.” Binnenkort is er weer een Drentstalige kerkdienst in Klazienaveen-Noord. Eerste Pinksterdag preekt daar in de Veenkerk dominee Rosenbaum onder de titel Elk heur in zien eigen taol praoten. Volgens de verschillende leden van de vertaalgroep vinden ook Drenten het nog steeds vreemd dat de dienst in het Drents wordt gehouden. Jennie Lambers: “Drents is geen geloofstaal. Als er uit de bijbel gelezen wordt is dat in het Nederland, omdat de bijbel in het Nederlands is. De mensen moeten af van het standpunt dat Drents een tweederangs taal is. In Coevorden werd mij eens gezegd dat het Drents zo plat is. Mensen vergissen zich, dat is beslist niet zo.”Hans katerberg vult zijn collega aan. “De streektaal is helaas wel beperkt. Dit geldt overal, ook bijvoorbeeld voor het Fries. Er is geen terminologie voor abstracte begrippen. Hoe vertaal je bijvoorbeeld woorden als barmhartigheid, lankmoedigheid, heerlijkheid of heilig in het Drents.”

Liefde
Opvallend is ook dat het Drents geen eigen woord heeft voor liefde. De predikanten zijn het er over eens dat het preken in het Drents moeilijker is dan in het Nederlands, je moet de begrippen veel meer omschrijven. Katerberg heeft ook nog een anekdote hierover. “Na een kerkdienst in het Drents kwam mijn broer bij me en vertelde dat het eingelijk een ‘gewone’ dienst was. Blijkbaar kijkt men toch nog vreemd tegen een Drentse kerkdienst aan. Men verwacht dat het anders is. Vergeten wordt, dat de taal gewoon een middel is.”
Frits Rosenbaum geeft echter aan dat de taal wel degelijk belangrijk is. “Wij zijn geen conferenciers maar de taal is een middel om nog dichter bij de mensen te komen. Ik ben er eens over aangesproken dat ik de Heer met Joe en Ie aansprak. Dan moet je de mensen uitleggen dat het niet oneerbiedig is. Je vader en moeder sprak je ook zo aan. Het is de eerbiedige vorm.” Overigens zijn er ook zeer positieve reacties, vertelt Jeuring. “ik heb wel eens in het Drents gepreekt, en dat de mensen na de dienst bij me kwamen en vertelden dat ze helemaal niet in de gaten hadden dat er in het Drents gesproken werd.”
De vertaalgroep heeft gekozen voor Jakobus omdat dit overzichtelijk is. “Daarvan had de schrijver Jan Kuik al een concept liggen. Dat hebben wij in eerste instatie genomen als uitgangspunt. Nu doen wij niet zo veel meer met die vertaling. Hij was te vrij”, vertelt Katerberg. Jakobus kent vijf hoofdstukken. In de eerste jaren schoot het werk niet erg had op. Binnenkort kan de laatste hand aan het derde hoofdstuk worden gelegd. En binnen een jaar moet heel Jakobus in het Drents vertaald zijn. “we hebben natuurlijk veel ervaring opgedaan. Daarom gaat het werk nu veel sneller”, volgens Jeuring. Onderstaand twee verzen om te demonstreren hoe de tekst in het Drents is geworden, nadat alle hindernissen zijn genomen

Jakobus 3:7,8.
Want alle soorten van wilde dieren en vogels, van kruipende dieren en zeedieren worden bedwongen en zijn bedwongen door de menselijke natuur, maar de tong kan geen mens bedwingen. Zij is een onberekenbaar kwaad, vol dodelijk venijn.

De Nederlandse tekst naar het Drents vertaald geef een verrassend beeld
Want hiel de aord van wilde dieren en van veugels, van krupende dieren en dieren van de zee wordt temd en bint tam maakt deur de aord van de mèensk, maor gien mèensk kan de tong tam maken; het is een ongedurig kwaod, vol verdargelijk venien.

Zodra de vertaling van Jakobus een feit is wordt ze overgegaan tot publicatie. In kleiner stukjes zal de Drentse vertaling naar buiten gebracht worden. We proberen dan reactie van het publiek los te krijgen. Wij zijn ook maar beperkt in onze mogelijkheden, hoewel we natuurlijk Frits hebben”, lacht Katerberg. De vertaalgroep zal het overigens niet meemaken dat de gehele bijbel in het Drents is vertaald. “Tegen de tijd dat de hele bijbel klaar is dansen wij al lang voor de troon.”