Volksleven Gasselte te boek gesteld D.G.P. 05-12-'84

Volksleven Gasselte te boek gesteld D.G.P. 05-12-’84

Volksleven Gasselte te boek gesteld

door
AB DRIJVER
Auteur Bart Veenstra en amaz teur-historicus J. Kroezinga schreven in opdracht van het bestuur van de openbare bibliotheek in Gasselternijveen het boek „Door alle tijden”. Kroezinga maakte een verhaal over de grijze historie van de gemeente Gasselte en Veenstra noteerde wetenswaardigheden uit de laatste vijftig jaar.

Het gedéelte over de laatste vijftig jaar bevat veel informatie die door Veenstra, die in de gemeente opgroeide, met persoonlijke indrukken is aangevuld. Een greep uit de inhoud.
De auteur stelt vast „dat er altijd een duidelijk contrast is ge weest tussen de bewoners van het zandgedeelte en die van het veen”. Bart Veenstra: „De zand-Drent heeft de man uit het veen altijd gezien als een „wiesneuze”, waar men zeker niet op gesteld was. In het veengedeelte was men nogal vooruitstrevend en kwam men nogal snel tot een beslissing in zaken, iets wat de Hondsrugbewoners niet eigen was. „Wat good is moej zo laoten” was daar van geslacht op geslacht doorgegeven en men hield zich er aan. Dat moest in de gemeente Gasselte wel tegenstellingen naar voren brengen, met als scheiding, de Hunze of Oostermoerse Vaart. Gasselte, het oeroude dorp met een bevolking die de dorpsgrenzen vrijwel niet overschreden had, en Gasselternijveen en Gasselternijveenschemond met een kortere geschiedenis en een bevolking van allerlei pluimage, hier neergestreken als werkers bij de ontginning van het veen.

Met een andere geloofsovertuiging en niet de aangeboren voorzichtigheid van de Hondsrugbewoner”.

Veenstra brengt ook bekende dorpsfiguren in herinnering. „Broodventer Henderikus Pepping stond bekend als Stoeten Rieks. Hij had een veelzijdige functie in de gemeenschap van Gasselte.

Naast zijn werk als broodbezorger was hij koster van de Nederlands hervormde kerk. Zondagsmorgens trok hij naar de kerk met een kooltje vuur in een potje om de kachel aan te maken. Ook vertegenwoordigde hij zaadhandel Hobbel uit Ooltgensplaat wat hem de naam Hobbel er bij bezorgde. Vroeger kwam je niet door het leven zonder een bijnaam en Henderikus Pepping raakte er niet van onder de indruk.
„Rieks”ventte met een platte kruiwagen waarop drie rieten manden waren geplaatst met als inhoud brood, beschuit en hardbroodjes. Als hij naar Drouwen moest trok hij dwars door de heide langs de Kwartjesberg om zijn klanten te bezoeken. Het werd op den duur een vaste weg en in het dorp sprak men naderhand van „Stoeten Rieks zien pattie”. Veenstra noteerde ook enkele teksten uit plaatselijke krantjes die in de jaren dertig verschenen. „Vrijdag brak er een vreselijk onweer los boven Gasselte en Kostvlies, de bliksem was niet van de lucht. Tijdens het onweer zag men een vuurgloed nabij Kostvlies en werd vermoed dat de bliksem daar was ingeslagen. Later op de avond werd dit bevestigd.

Het huisje van de 67-jarige Hendrik Pieters was geraakt en tot de grond toe afgebrand. De oude Pieters werd met zijn 9-jarig kleinzoontje later gevonden in de smeulende puinhopen. Volgens een oude inwoner van Kostvlies was er zelden zulk noodweer geweest”. En in juni 1935 meldde de krant: „Gisteravond vloog een vliegtuig over met een voor- en achterlicht. Een gebeurtenis die nog niet eerder is voorgekomen”.

Ook oude volksgebruiken en kinderspelletjes worden in het boek beschreven. Veenstra brengt onder meer het „slepen”voor het paasvuur, het „neutiescheiten”, het blokgooien en spelletjes als honken, stokkiestelen en strepie deur in herinnering. Het boek „Door alle tijden” is te bestellen bij de openbare bibliotheek in Gasselternijveen.