Vraog en antwoord Drents Zo'n lange vent het is net psalm 119 D.v.h.N. 22-04-2013

Vraog en antwoord Drents Zo’n lange vent het is net psalm 119 D.v.h.N. 22-04-2013

Zo’n lange vent, het is net psalm 119

VRAOG & ANTWOORD DRENTS

…en ook nog wat over de weg van Bôrger naor Raol
Nieuwe ronde Drentse woorden uit streektaalonderzoek

Streektaalfunctionaris Abel Darwinkel bespreekt regelmatig pakkende woorden in de rubriek Vraog & Antwoord. Ze worden aangedragen door deelnemers aan het onderzoek naar de Drentse taal. Jaarlijks kan vijf keer een (internet) vragenlijst worden ingevuld.

Deur Abel Darwinkel
‘Bozzem’ of ‘bossem’ is een woord dat bij veel streektaalsprekers warme gevoelens oproept. Toch is het woord niet in heel Drenthe bekend. In het zuiden van Drenthe zal men eerder ‘schôstienmaantel’, ‘schorstienmantel’, ‘schôsteinmaantel’ gebruiken. Door de komst van de centrale verwarming is de aloude kachel vervangen en is er in moderne huizen geen ‘bozzem’ of ‘schôstiemaantel’ meer aanwezig.
In de 13de druk van de Dikke van Dale staat als betekenis bij schoorsteenmantel: het bovenblad van de stenen of marmeren bekleding van de boezem van een schoorsteen. Hé, boezem van een schoorsteen. Ons Drentse woord ‘bozzem’ is familie van het woord boezem.
Een ‘bozzem’ kan trouwens plaats bieden aan vazen, boeken en andere snuisterijen, getuige de volgende zinnen uit het Woordenboek van de Drentse Dialecten.

Wat hest doe ja een rommel
trommegies op bossem staon. (Valthermond)

Zij hef aaid een koppel pronk op de bozzem staon. (Eext)

Psalm 119
Het woord psalm is in het Nederlands en het Drents overgenomen uit het Latijn en het Grieks. De psalmen (In het Drents is het meervoud psalmen of psalms) zijn de 150 liederen die in het Oude Testament zijn opgetekend. In enkele varianten van het Drents is een bijzondere rol weggelegd voor psalm 119, die aanmerkelijk langer is dan de andere psalmen. De naam psalm 119 wordt daarom ook wel gebruikt voor een bijzonder lang iemand.

Dat is zo’n lange vent, het is
net psalm 119. (Hijken)
In het zuidwesten van Drenthe wordt psalm 119 ook gebruikt voor een lange weg, waar geen eind aan lijkt te komen, zoals bijvoorbeeld de ‘Braombargerweg’ van Kerkenveld naar Slagharen.

Braombargerweg nuum
wij psalm 119. (Hollandscheveld)
En ook andere wegen in Drenthe deden denken aan de lengte van psalm 119, getuige de volgende zin uit het woordenboek van de Drentse Dialecten.

As ij van Bôrger
naor Raol fietsten, kunden ij net psalm 119 zingen. (Borger)

Momenteeel staat deel 2 van de vragenlijst van Vraog & Antwoord online. Deze is nog in te vullen tot eind april. Zie www.hetverhaalvanhetdrents.nl. bozzem.