Wij hebben de krachten gebundeld met RTV Drenthe en komen samen met de eerste Drentstalige podcast.
In Praot Drents met mij praat Renate Snoeijing (directeur Huus van de Taol) met gasten die in Drenthe geboren of getogen zijn. Hoe heeft dat hen gevormd? Wat doen ze nu nog met de Drentse taal? En wat doet de taal met hen? Zijn er plekken waar ze nu geen Drents praten, maar dat wel zouden willen? En hoe goed scoren ze eigenlijk, wanneer ze langs de Drentse Doemstok gelegd worden?
Een podcast is een radioprogramma dat je kunt beluisteren via internet. En het fijne is, dat je het op elk gewenst moment kunt afspelen. De podcast is te vinden op Spotify (links staan hieronder bij de afleveringen), iTunes, Google Podcasts en andere podcast-apps.
‘Ie bint hier niet op de wereld om allent dingen te doen, denk ik altied. Dat mut ook samen.’ Cultureel undernimmer Albertje Sok oet Börk hef een drok leven met altied neie plannen en ideeën. Met heur preut Renate over dartig jaor warken bij de previncie en over het rieden op de vrachtwagen.
In 1998 leup Oostenbrink stage in Engeland en het leven daor bevuul hum hiel goed: ‘Daornao bin ‘k echt elke vekaansie daor hen west’. Dat e besleut um nao acht jaor lesgeven het over de Engelse boeg te gooien, was dan ok gien verrassing. In eerste instantie gung e as hovenier an het wark, maor daornao weur e hoofdtuunman bij de kathedraal van Canterbury.
‘Ik heb eigenlijk altied eschreven as kiend. Ik vund lest nog een schriffie terug, waor ik ok gedichies in har staon’. Marga Kool is ien van de bekendste Drentse schrievers en stiet bekend as veurvechter van de Drentse taol. Toch kwamen heur pap en mam hielemaol niet oet Drenthe en kwam Marga pas op heur elfde in Drenthe wonen. Um derbij te heuren leerde ze ok geliek de Drentse taol, maor mangs overdreef ze daorbij een beetie: ‘Ik weet nog dat ik Drentser was as Drents’.
‘Op een maondagmörgen hebt we anbeld. Toen waren we 18 of 19 jaor. We zeiden: we wilt je bedrief kopen. Rudie zei: Aj dreuge achter de oren bent, kom dan nog maar een keer terug.’ Renate Snoeijing prat Drents met horecaondernemer Sander Vos. Over het horecabloed dat al vroeg streumt, over biertappen en over een bezundere coronatied.
”As mèensen je iets vraogt dan vind ik dan moej kieken: wat kunt we daorveur doen?” Renate Snoeijing praot Drents met projectmanager en raadslid Bertus Reinders. Over de liefde voor geschiedenis van Grolloo, het metrostelsel in Rotterdam en over vier periodes raadslid zijn.
“Ik herinner me van die tied daj een bakvis waren, zeg maar.” Veur heur gevuul kun ze toen van alles net niks. Pas toen ze achttien weur en heur riebewies har/haalde, weur de wereld wat groter en begunde het leven pas echt.
Renate Snoeijing praot Drents met wereldverbeteraar Sandra Katerberg over o.a. de middelbare schoeltied, lesgeven op curaçao en ambities.
‘Mien grote wèens was um voetballer te worden. Ik heb ok zo waanzinnig veul ballen tegen schuren en garages anschupt.’ Renate Snoeijing praot Drents met voormalig directeur van het Huus van de Taol Jan Germs. Over de liefde voor het veendrents, over het leven als pensionado en over Gasselte.
‘Ik zie altied in elk mèens een verhaol’. Renate Snoeijing praot Drents met tekstschrijver Jessica Bonnema. Over denken in het Drents, Nederlands en Duits, over haar jeugd op ‘t Haantje en over het schrijven van een Drents kinderboek.
“Drents is de meest mooie taal om in te zingen. Punt.” Live op het Zunnewendefestival in Hellendoorn prat Renate Snoeijing Drents met zangeres Margaretha Kleine. Over heur liefde veur het zingen in het Drents, de overstap van singer-songwriter naor pop-rockmeziek en over de kooklessen die Margaretha gef.
“Ik vuil mie meer verwant met Grunnegs dan met Drents. Terwijl Valthermond natuurlijk gewoon in Drenthe ligt.” Live op het Zunnewendefestival in Hellendoorn prat Renate Snoeijing Drents met zangeres en theoloog Silvia Fledderus. Over Silvia’s jeugd in Valthermond, heur verschillende studies en ambities en over hoe ze heimwee kreeg naor Drenthe en in Daolen terechtkwam.
“Toen ik begon, was ik der ook redelijk schimmig over. Banken keken vijftien jaar geleden wel anders tegen je aan. Maar als je kijkt waar we nu staan, dan hebben we echt wel wat taboes doorbroken.” Renate Snoeijing prat Drents met erotiekmagnaat Eric Idema. Over hoe hij vanoet hoes begun met het verkopen van seksspeulties, over dat zijn vriendin daor niks met van doen hebben wol, maor ok over of hij zuch nou een Grönningse Drent of een Drentse Grönninger vuult.
Evenementenorganisator Richard de Groot is een geboren en getogen Emmenaar. Hie gruide op in een gezin met twee breurs en veer zussen. Veur De Groot zölf was dat hiel normaal: ‘Mien moe was de oldste van vieftien. En mien pa was ien van zeuven.’
As e niet an het wark is, dan is De Groot veul bij grote concerten en festivals te vinden. Behalve Nederlaandstaolig mak het hum niet zoveul oet wat veur meziek: ‘Wij gaot nooit naor een piratenfestival.’
<iframe style=”border-radius: 12px;” src=”https://open.spotify.com/embed/episode/3ytrMzO2o0worNc53Dl8M0?utm_source=generator” width=”100%” height=”352″ frameborder=”0″ allowfullscreen=”allowfullscreen”></iframe>
Tineke Bouwmeester oet Echten is boswachter. Allewal ze vrogger niet dreumde van dizze baan, past’e heur as een waarme jas: ‘Vanof ’t moment dat ik een voet binnen de deur zette bij Natuurmonumenten dacht ik van ‘Hier ben ik op mien plek’.
Het allermooiste an heur baan vindt ze het warken met meinsen en het samen enthousiast weden veur de natuur: ‘Eigenlijk binne wij met mekaar de stem veur de natuur. En dat is hard neudig want: ‘Wat aj ziet is niet wat aj deinkt wat het is. De natuur stiet er gewoon hiel slecht veur.’
‘As ik in Nörg en Westervelde bin, he’k altied het gevuul da’k weer in hoes kom.’ Harm Dijkstra gruide op met het Drents van Nörg van zien moe en het Drents van Slien dat zien pap preut. Nog altied schakelt e hiel makkelijk tussen beide varianten.
‘Eigenlijk har ik liever boswachter worden wild, maor dan moej ok scheikunde en natuurkunde hebben en daor wa’k dan niet zo goed in.’ Dus giet Dijkstra hen de P.A. (Pedagogische Academie) um leraar te worden.
‘Oen eigen gebied is gewoon het mooiste om daorveur an ‘t wark te weden. Daor doe ik het veur eigenlijk. Niet veur mijzölf.’ Renate Snoeijing praot Drents met wethouder Gerrie Hempen. Over hoe je van grafisch vormgever de politiek inrolt, over het belang van naoberschap en over haar 79-jarige moeder die nog een krantenwijk doet.
Steenbergen nam het bedrijf van zijn ouders over, maar van een generatiekloof is geen sprake geweest. ‘Tuurlijk is der wel ies discussie west in de jaoren, maor ik dèenk dat mien pa en moe daor altied hiel open instaon hebt.’
Steenbergen voelt zich thuis in het noorden. ‘Dit is mien umgeving. Ik bin echt wal een wereldburger, mag graog ok andere stukken van de wereld zien. Maor ik dèenk dat wij hier in een prachtig mooie umgeving wonen.’
‘Mien oma nuumde mij altied ruzig en drok.’ Toen ondernemer Henri Offerein opgroeide werd er nog niet gepraat over ADHD, maar moest hij wel elke avond een paar rondjes rond het blok lopen om wat rustig te worden. ‘Ik har al wel griezelig veul energie en dat mu’k zeggen, dat zit er nog wel wat in.’
Offerein heeft tegenwoordig zijn eigen klusbus. En bij de bouw van het paviljoen was hij zelf ook druk aan de slag als bouwvakker. ‘Vin ‘k zo mooi! Gien gezeur an de kop, gewoon lekker en dan de tillefoon uut.’
Fotograaf Karin Broekhuijsen groeide op in de Veenkoloniën, maar gebruikt haar Drents niet zoveel meer: ‘Ik bin natuurlijk ok heul veul allein op pad. Dus dan zegst huilemaol niks.’
In de zomer stapt Karin om vier uur ‘s morgens uit bed om te gaan fotograferen. Ze maakt dus veel zonsopkomsten mee. Foto’s van zonsondergang in de zomer hoef je van haar dus niet te verwachten: ‘Ik lig der vrog in. Ik zai de zunne nooit under gaon in de zommer. Dat is mie echt te laot’.
‘Mien vader is hiel jong overleden. Zoas Harry Muskee dat een keer tegen mij zee: ‘Dan hej al vrog de blues’. Drummer Fokke de Jong groeide op in Zuidlaren als middelste van drie kinderen. ‘Het was armoe troef, maor daor hew as kinder nooit iets van vernomen. Ik snap nog niet hoe mien moeder het allemaol daon hef!’.
‘Ik wol eigenlijk zeeman worden’. Zijn vader had dat ook willen worden, maar die mocht het niet van zijn ouders. ‘Nog steeds a’k de zee zie dèenk ik ‘Ha’k toch maor hen zee moeten gaon’.
‘Reizen en de wereld verkennen dat was wal altied al mien ding’. Directeur van het Hunebedcentrum Harrie Wolters heeft dan ook veel van de wereld gezien. Om onder zijn dienstplicht uit te komen, ging hij zelfs als reisleider in Indonesië aan de slag. Hij bleef zes jaar weg om in alle hoeken van de wereld avotuurlijke reizen te begeleiden. Toen kwam hij terug naar Drenthe: ‘Ik stund veur de mooiste dingen in de wereld en het dee mij niks meer. Toen weur het tied um te stoppen’.
‘Ik bin Drenthe opnei gaon ontdekken toen ik terugkwam uut het butenland’. Wolters heeft niet de drang om nog weer in het buitenland te werken: ‘Ik huuf hier niet weg. Hier vind ik het prettig um te werken. Ik vind het wal prima um hier te blieven’.
Zanger en liedjesschriever Alides Hidding groeide op in een muzikaal gezien. Alides en zijn zus hebben allebei meegedaan aan de Drentse accordeonkampioenschappen en ook allebei gewonnen.
School was niet echt aan Hidding besteed: ‘Een goeie leerling was ik niet, want ik bin van drie schoelen oftrapt’. En dat was omdat hij zijn gedachten er nooit bijhouden kon. En in die tijd stotterde hij ook nog eens verschrikkelijk. Maar als hij ging zingen, was het weg.
Hidding heeft de smaak van het zingen weer goed te pakken sinds zijn deelname aan ‘Beste Zangers’ en spelen vindt hij het mooiste dat er is, dus nu is er ook weer een nieuwe single ‘Diamonds in the sand’.
In deze aflevering is account, en culterele duizendpoot Roelie Lubbers-Hilbrands te gast. Roelie was een ondernemend meisje dat opgroeide op de boerderij in Sleen met het Drents in huis en het Nederlands op school: ‘Het is een verrijking daj die beide talen kent’.
‘Ambitie is niet allén maor hogerop kommen en meer verdienen en een hiele hoge positie hebben, maor ambitie is ok iets leuks doen met je leven waor een aander ok wat an hef’.
Nico Vanderveen is directeur bij Warenhuis Vanderveen in Assen. Maar als klein jochie wou hij altijd dierenarts worden: ‘Dat leek mij helemaal het einde.’
Aan het eind van de vierde klas ging Vanderveen met de klas op werkweek in de DDR. Toen was hij zestien en dat heeft een grote indruk op hem gemaakt. Opeens besefte hij dat de wereld nog veel groter was dan Assen en omgeving. Hij besloot macro-econoom te worden en geen dierenarts.
‘Wat op euliedruk kan moej niet op bloeddruk doen!’. In deze aflevering is Jan Boverhof uit De Wijk te gast. Hij geeft opleidingen voor intern transport.
Over de branche zelf zegt Boverhof: ‘Het is een wild beroep, der is officieel niks eregeld. Ie bint al ‘deskundig’ nao een instructie. Het is hiel bizar, aj met een auto wilt rieden van duzend kilo, dan moej een riebewies halen. En wi’j met een heftruck rondrieden van drei ton, dan huuj allent maor een instructie te hebben had ’. Opleidingen volgen is dus ook niet verplicht.
Boverhof werd zeven keer Nederlands Kampioen Intern Transport: ‘Aj ’t goed doet, bi’j automatisch snel. Der wordt verwacht daj veilig en goed riedt’.
Warme bakker Marjolein Schepers uit Witteveen is in transitie van man naar vrouw. Voor haar transitie, toen ze nog Jordy was, sprak ze méér Drents dan nu. Dat heeft vooral te maken met de logopedie die ze nu krijgt om zo goed en netjes mogelijk vrouwelijk praten te leren.
‘Omdat je bang bent dat mensen een mening over je hebben, druk je je gevoelens altijd van je af.’ Marjolein was als Jordy altijd aan het werk, zodat ze er maar niet over na hoefde te denken.
‘Op een gegeven moment wordt het zo moeilijk voor jezelf, dat je er zelf niet meer uitkomt, dat je naar bed gaat en bij jezelf hoopt dat je anders wakker wordt, maar dat is niet zo. Dan wordt het zo moeilijk dat je er zelf niet meer uitkomt.’
‘As het slecht giet, dan kriej de baord erof. As het goed giet, dan hangt ze je um de nek’. FC Emmen keeperstrainer Richard Moes kan niet deur het centrum van Emmen, zonder dat hij aangesproken wordt.
“Ik denk dat hiel veul mensen zich niet beseft hoe riek as je bent daj hier überhaupt in Drenthe kunt wonen.” Renate Snoeijing praat Drents met gedeputeerde Henk Brink. Over hoe hij van het boerenleven in de politiek rolde en nog steeds graag op de boerderij werkt. Maar ook over de spijt die hij heeft dat hij nooit andere kansen heeft gegrepen.
“Ik heb altied zegd: ik ben niet trouwd met het Drents. Het kan best wezen dat ik ook ns een keer wat in het Nederlands maak.” Renate Snoeijing praat Drents met zangeres Martijje. Over hoe ze opgroeide in een vakantieboerderij in Grolloo, hoe ze jaren overleefde zonder piano in huis en haar ambitie om landelijk door te breken.
“Mien kammeraoden die zeiden: ie bent zo stom bezig jonge. Gao in een leuk bandje zitten en alle vrouwen die valt veur je en ie gaot met oen moe op pad.” Renate Snoeijing praat Drents met zanger René Karst. Over zijn overstap van Drentstalige naar Nederlandstalige muziek, over zijn liefde voor country en over zijn geliefde Hoogeveen.
“Steunzolen vond ik niet hip en sexy toen ik achttien was. Ik kan je zeggen: dat deed het niet heel goed bij de wichter.” Renate Snoeijing praat Drents met ondernemer Jan Schutrups. Over dat hij vroeger eigenlijk een hekel had aan de schoenenzaak van zijn ouders, over zijn liefde voor Drenthe en zijn bijbaantje als forensisch podoloog.
“Praot ‘ns wat meer Drents, want dat kan gewoon. En ik vind dat je daor ook trots op moet weden.” Renate Snoeijing praat Drents met de zingende trouwambtenaar Annemiek Drenth. Over hoe het winnen van het Dreents Liedtiesfestival haar zangcarrière veranderde en hoe ze naast trouwambtenaar en spreker op uitvaarten, bandenspecialist werd.
“Ik denk dat waor je geboren bent en een fantastische jeugd hebt had, je dat nooit vergeet en dat altied een goed gevoel geeft om terug te kommen. Als ik het bordje van de provincie Drenthe bij Meppel zie, denk ik: ‘ik ben weer thuus’.” Renate Snoeijing praat Drents met radio-dj Bert Haandrikman. Over zijn jeugd in Borger, zijn droom om bij de radio te werken en hoe hij zijn Drentse accent kwijtraakte om die droom te bereiken.
