Roel Reijntjes (1923-2003)
Zien pap was een man van anzien: directeur van de elektriciteitscentrale, commandant van de brandweer en veurzitter van de voetbalveriening. Zien mam kwam oet een Börks caféholdersgezin.
Van jongs of an was Roel een ienling, in kleding en gedrag aans as zien dörpsgenoten. Hie bleef zien hiele leven wonen in zien olderlijk hoes an de Kruusstraot in Beilen. Hie zörgde veur zien mam tot an heur dood in 1978.
Nao de HBS weur e belastingambtenaar, maor vanof 1972 leefd’e van de pen en van optredens in het Drents deur het hiele laand. Daordeur, en deur radio- en tv-optredens en openhartige vraoggesprekken, weur e ien van de bekendste schrievers van Drenthe. Het vlinderstrikkie weur de boetenkaant van zien artistieke weerdigheid.
Hie reisde, nao de dood van zien mam, naor under meer Frankriek, Peru, Italië, Griekenlaand en Thailand. Hie kwam aal openlijker oet veur zien homosexuele geaardheid, ok in zien literaire wark.
Roel Reijntjes warkte met an toeristische oetgaven as Kijk op Drenthe en folkloristische boeken as Volksverhalen uit Drenthe. Hie schreef veulgelezen Drentse aforismen-bundelies (zoas 100 Kleine Drentse wiesheden) en radioteksten veur de RONO. Wieder zörgd’e veur umdebij viefentwintig literaire prenten, under meer in opdracht van previncie en gemientes.
Zien eerste literaire wark kwam oet in Oeze Volk (1956), waoran e tot zien dood metwarkte. Hie schreef ok veur Roet, dat een speciaal nummer (jrg. 1996/97) an hum wijdde met een bloemlezing van zien mooiste gedichten, essays over vörm en thematiek van zien wark en gelegenheidsgedichten van collega’s. Daoroet kwam naor veuren dat e verscheiden schrievers inspireerd hef. Wark van Roel Reijntjes weur opneumen in diverse bloemlezings.
Roel Reijntjes was een veulziedige persoonlijkheid, maar veur alles was e dichter; een dichter die opkommen is in een tied toen de Drentse taol verlet har van zien poëzie. In zien ballades en historische gedichten döt de taol wat olderwets an. As later de underwarpen persoonlijker wordt, veraandert de taol met. De taolweelde blef, mor hef niet langer de nostalgische hang naor de oer-Drentse oetdrukkingswieze. Reijntjes blef ok de schriever met twee gezichten: de volksdichter die weergef wat leeft in ‘oeze volk’ en de literator die op zuuk is naor de allerindividueelste expressie van de allerindividueelste emotie.
Hie gebroekt in zien wark strakke dichtvörms, maar ok wal ’t sonnet, rondeelachtige gedichten en vrije verzen. Relativerend bint ok zien zogenuumde wiesheden: ‘Oes ienig bezit is oes leven, daw an ’t èend nog weerum moet geven’.
In 2003 is e, tachtig jaor old, oet de tied kommen. Op ’t kerkhof in Beilen stiet op zijn graf een börstbeeld. Niet wied van de plek waor zien hoes an de Kruusstraot staon hef, stiet een standbeeld van Roel Reijntjes. Hie hef een boek in de handen en hie kek naor waor zien hoes staon hef. Roel Reijntjes was slim ijdel. Zien standbeeld is daorum lichtkans een beetie langer en slanker as e zölf in ’t echt was. Ze zegt dat e dat zölf umhands had hef.
Hie kreeg in 1977 de Culturele Pries van Drenthe. In opdracht van Stichting Drentse Taol is het schrieverspetret veur video en dvd Een mooi jonkie maakt.
In april 2010 is een hiel oetgebreide driedielige serie over Roel Reijntjes oetkommen. De serie is samenesteld deur dr. Henk Nijkeuter en bestiet oet alle gedichten van Roel Reijntjes, een keuze oet zien verhalen en een bibliografie:
- Roel Reijntjes ( 1923-2003) / Jonggien an de Beilerstroom. Een schrieverspetret, veurzien van een bibliografie;
- Ik heb nooit het vol geluk verwacht Alle in boekvorm publiceerde gedichten van Reijntjes;
- Een aander leven Een keuze oet de verhalen van Reijntjes.
Boekpublicaties:
- De Iegelkaor (1959);
- De speulman (1961);
- Het wollegres (1965);
- Kleine Drentse reize (1975);
- Al wat ik zag (1978);
- Veur later (een deur Heyting samenstelde bloemlezing, 1983);
- Zeefdruk (1987);
- Mien liefste, ach, wat is met mij (1993);
- Late brummelpluk (bloemlezing uut eerdere bundels, met neie gedichten, Zuudwolde 2002).
De Barkenweg – Tussen Tiendeveen en Drieber
Elk kent de blonde barkenstraot
aj van Tiendeveen hen Drieber gaot
en ok wel aandersumme
de Heksebessems vörkt umhoog
een warre twiege-knoedelboog
in ’t blinken van de zunne,
de huzen lacht en op de nes
daor streit de boer de rulle mes
vol landelieke geuren,
’t klein Kerkie kik vroom veur zuk hen:
“o mens, laot Domnee niet allén
kom zundags deur mien deuren!”
De Hullen in de verte kiekt:
een zaandrug as een hoge diek,
de VAM lig zacht te stinken…
de meeuwen krijst heur schroowmuziek:
’t bint demonstranten, hebt geliek!
ze laot heur Popsongs klinken…
O barkenblonde bomenzee
doe keuninklieke Prachtallee
met zommergreune zeumen
het is zo’n vreugdevolle straot
aj van Tiendeveen hen Drieber gaot:
een weg um weg te dreumen…
Oet: OezeVolk, nr. 6 1977
Tussen Spier en Wiester
Het regende zo zacht, maor ach wat zung de liester!
ik kuierde de weg – de straot van Spier naor Wiester,
een jonge ree, neisgierig, met amandelogen
sprung dartel daansend vort met arabeskenbogen.
De veenties in de heide, die leken grauw te kieken,
een beetien hemelsblauw, dát zul heur beter lieken
en in de stille bos zag ik an beide kanten
as trotse maharadja’s, de kleurige fazanten.
En in de barkenbomen, daor buitelden de mezen,
lachten mij oet en tsjilpten: ‘ja, wij verklaort bij dezen,
hij is beslist niet wies, die kerel in de regen,
dat is een vrömde mens, daor langs des Heren wegen!’
Maor ik gunk aal maor wieder en achtte niet de regen,
al glum het natte asfalt mij streng en recht integen:
want ach hij zung veur mij, allén veur mij, die liester,
daor an die stille weg, de straot van Spier naor Wiester.
Het krallensnoer
‘t Klein wichtie rig het krallensnoer –
het deusie op heur schoot…
de draod wordt staodig pèrelmoer,
met um en um wat rood.
Wij almaol riegt oes krallensnoer,
gestaodig kral an kral –
en paartie doet ‘t met grote draod,
of ‘t hiel lang worden zal.
Maor smaangs knapt ‘t of – het is maor lieds…
dan rolt de krallen deel
en gaot verleuren in de tied –
wèerum in ‘t Groot Geheel.
Zo slim gèern wil ik, as ‘t dan komp
en ok mij ‘t draodtie brek,
dat mien snoer bont en kleurig is
en van de bliedschup sprek.
Oet: De iegelkaor
De mol van Sleen
Der was een olde mol in Sleen
Die gruuf altieding naor beneen
Die mol die har, hoe mal ‘t ok was:
Een jonge zeun die dichter was…
Die much geern een gang naor boven graven
En deur de bloemenweide draven…
‘och zeun… doe wat dien Vao dei rad,
Zuuk toch naor wörms, as spek zo glad,
Want van gedichten kuj niet leven…
Mooie gedachten duurt maor even!’
Dan op een nacht:
De molle-dichter
Zit weer te dreumen van de wichter
Van blossems en nog aander rit…
Maor Vao niet… nee… oes Vao die zit
Net klaor um weer een gang te graven
Um wörms te vangen en te draven…
Wil net umdeel…
Zöt niet de oel,
Die zweeft daor bij de Vogelpoel!
De dichter wal… vlög naor beneen
En is op tied in ‘t gat verdween’
Want… hie zat naor de maon te kieken
En kun nog net de oel ontwieken –
De olde mol… ach hie weur grepen
Deur ‘n Slener oel tot molmoes knepen.