Miny Hofsteenge (1946-2018)

Ze debuteerde in 1984 in het Drents Letterkuundig tiedschrift Roet. Heur gedichten en verhalen bint wieder verschenen in een koppel tiedschriften zoas Oeze Volk, Maandblad Drenthe, Pennestreken en Surplus. Miny Hofsteenge schreef veur groten en veur kleinen.
Ze hef een jaor of wat een Drentse column had in de Drentse kraant en het Neisblad van het Noorden. Zie hef jaorenlang in het bestuur van Stichting Drentse Taol zeten.

In 1993 kwam de verhalenbundel Dwelen deur dook oet bij Het Drentse Boek.
Zij hef in 1987 de Reyer Onno van Ettingenpries kregen, de anmoedigingspries veur Drentstaolige literatuur.
In 2000 verscheen bij oetgeverij Servo het kinderboek Marinus Moesie en aandere vertellegies dat ze samen met Beate Plenter schreef.

In 2018 is Miny oet de tied kommen.

Boekpublicaties:

• Dwelen deur dook (1993, verhalen);
• Veenarbeiders van Emmer-Erfscheidenveen 1948-1954 (1994, samenwarking met Meent van der Sluis met gedichten van Miny Hofsteenge);
• Strapatsen (2000, verhalen);
• Marinus Moesie en aandere vertellegies (2000, samen met Beate Plenter).

Een keur oet het wark van Miny Hofsteenge:

JUFFROUW DOEZENDPOOT

Het probleem van juffrouw Doezendpoot
Was hiel arg groot, merakel groot
Of zie non binnen was of boeten
Zie har aaid last van kolde voeten

Een schoenmaker wus goeie raod
Hij gung an ’t wark met naald en draod
En nao dik anderhalf, zowat twee jaor
Doe was het klaor, doe was het klaor

Eerst was juffrouw Doezendpoot gelukkig
Later zee zie doodvermuid en o, zo nukkig:
Ik kom ja nargens meer an toe
As an het antrekken van een schoe
En nog een schoe en nog veul meer
Heb ik het veterstrikken daon
Dan is het aovend  en dan trek ik weer
Al die schoenen oet, het blif maor angaon

Doe kwam er een advertentie in de kraant
Viefhonderd paar schoenen kuj bij mij kopen
Haandgemaakt en ‘k heb der nooit op lopen
Ik doe ze veur een prikkie van de haand

CYCLUS

Boekenplaank, ledikaant en dien bureau,
ligt gedemonteerd te wachten op vervoer.
Schriften hest hen zolder daon. Spiekers
stiekelt nakend oet de muur. Spiegel, radio
gitaar. Wij draagt dien kamer leeg. De iens

zo warme ruumte lig non kleumend te ontbinden.
Do trappelst um dij in te richten. Waorum
bin ik zo sneu, döt mij dien nei begun zo zeer.

Het is zo raor in hoes, het is zo aans.
Non dien muren bint behangen, de vloer bedekt,
bureau en boekenplaank een plekkie hebt,
non holdt vervrömding mij gevangen.
Do woonst non daor, dien plek is daor.

Vertrouwde rituelen sliet niet in een week,
een jaor. Zunder arg zet ik ok op dien plek,
een schuttel veur dij hen en dien bestek.

Vannacht hest do mij roepen. Vol van eigen
denken schrik ik op en luster. Keer op keer
heur ik dien stem zuch zachies flusternd
vaastklaampen. Wilst raod, wilst mij.
Wij balanceert non tussen vrij en tussen

toch gebunden. Vunden nog gien zuver
evenwicht. Dreit um en um, blieft nuver op ien lijn.
As ik löslaot, holdst do dij weer vaast an mij.

“Hoe is het met je va Gina,” vruug de ‘lolligste’ in hoes steevaast as e mien vriendin Gina tegenkwam. Hij zit veur zien wark veul achter de tekstverwarker. In de middagpauze lop e aaid in het stadscentrum en wordt e um de drie stappen anholden deur iene die um een prootie verlegen zit, of aansum. Gina woont in ien van de boetendörpen en giet elke dag met de bus hen heur wark in een modewinkel. Ze is een lange slanke blonde vrouw in een outfit die past bij heur wark as verkoopster van de leste mode en ze hef een knap berustend gezicht. In heur middagpauze döt ze bosschuppen en lop ze de ‘lolligste’ in hoes, Jan geregeld tegen ‘t lief. Ze kent mekaar van de daansgroep. Countrydaansen. “Hoe is het met je va, Gina.” Gina zeg zunder een spier van heur mooie gezicht te vertrekken: “Best, ik mus je de groeten van hum doen, mien mam en hij gaot mörgen op vekaansie,”of: “niet zo merakel, hij is zo snötterig.” In wezen, al klinkt het wat maf, is het een hiel geëmancipeerd gesprek. Ze kent mekaar, ze hebt hetzölfde soort gevuul veur humor en ze respecteert mekaar. Ze proot nog wat over de optredens die der west bint of over die, die nog kommen moet en bij het ofscheid zeg Jan: “Doej de groeten even weerum an je va Gina?”.

Ik mus an dit gedoe denken doe ik een verhaal over de Amerikaanse schriefster Eve Ensler under ogen kreeg. Geschokt deur de berichten over de massale verkrachtings van Bosnische vrouwlu tiedens de oorlog in veurmalig Joegoslavië an het begun van de jaoren negentig, reisde ze of hen de vluchtelingenkampen. Ze ruuk diep under de indruk van de eerlijke en poëtiesche wieze waorop dizze vrouwlu over heur traumatische ervarigs vertelden. “Mien vagina is een ding tussen mien bienen. Ik kom der niet an. Nier meer naodat de soldaoten een groot zwaor geweer in mij steuken. Zo kaold, die stalen loop die mien hart umdreit. Ik weet niet of ze het ofvuren gaot, dwars deur mien kolkende brein. Zes man stark, monsterdokters met zwarte maskers steekt ok flessen in mij. En ok stokken en het ende van een bezzumsteel. Niet meer naodat ze um de beurt, zeuven dagen lang stinkend naor stront en bedörven vleis heur smerige sperma in mij achterluten. Ik veraanderde in een rivier vol gif en pus en de hiele oogst mislukte en de vissen göngen dood.”

Weerum in New York vruug ze meer vrouwlu um te proten over heur ‘ poesie, fluitie, gevaorendriehoek,’ um een paar synoniemen te numen, umdat ze neischierig was naor wat vrouwlu van dat diel van heur lichaam vunden en veural naor wat ze der niet van vunden. Ze pruut met vrouwlu van alle rassen en gezindten, getrouwde, ongetrouwde, olde en jonge vrouwlu. Tiedens die gesprekken wuur het Ensler dudelijk dat het veur de mieste vrouwlu de eerste keer was dat zij met een aander over heur geslachtsdiel pruten.

Logisch, dacht ik bij mijzölf. Vanzölf hef iederien een lief en nog aandere dingen. In de loop van je leven wuren der aal meer dingen ontdekt en je waren wies met sommige zaken, minder wies met aandere, maor daorover proten? As dat mens bij mij was kommen anzetten met heur vraogen, har ik heur grootkaans de deur wezen, har ik tegen heur zegd: Waor bemuist dij met, giet dij niks an, ok al was ze dan een vrouw en har ik veur de nummerherkenning op de tillefoon allen maor kerels an de lijn had, die mij met minder integere bedoelings over zukssoort dingen an de proot kriegen wolden. Dan kwam mien opvoeding um de hoek kieken. “Een fesoenlijk opgevoed wicht prat niet over de dingen an heur lief ,” zee mam aaid. Oeze dochter en zeun hebt is een maol een veur mij bestemde hijger twee uur an de proot holden. Hij an de telefoon op de slaopkamer, zij beneden. Dochterlief tegen de hijger: “Waor koj vot? Aj in Assen woont moej twee keer zuchten, aj waorens aans woont ien keer,” Nao twee uur zeunlief boven: “Gauw nog een zettie wieder, of is je tillefoonreken non hoog genog oplopen. Ja is twee keer zuchten, nee, ien keer.”

Eve Ensler kreeg de vrouwlu an de proot. Ze kreeg te heuren dat der, veural in Afrika nog zo’n twee miljoen jonge wichter ‘s jaors met een glasscharf of scheermes van heur clitoris ofhölpen wordt. Waorum ok niet zo’n behandeling bij jonge jonges eigenlijk. Meer as 200 interviews verwarkte ze tot tien indringende verhalen die tehoop De Vagina Monologen vörmt. De theaterversie wuur jubelnd ontvangen. Meryl Streep, Oprah Winfrey en hiel veul aandere grootheden deden met an.

In september bint Annemarie Oster, Hanneke Groenteman, Jasperina de Jong en aandern met de Nederlandse vertaoling van de monologen de theaters in gaon.

Ik kreeg van Sunterklaos het boekie van de monologen. Ik geef eerlijk toe, dat ik eerst met een schief oog tegen de monologen an zat te kieken, non niet meer. Ontroerende, ok wal hoogdravende, ok wal lofliederen op mien lief, lachwekkende en schrijnende verhalen.

Een herinnering van een wichtie van tien jaor.

“Ik bin bij pap en hij hef een feestie. Iederien is dronken. Ik bin allen in de kelder an het speulen en ik pas mien neie witte BH en slippie an die ik van pap zien vriendin kregen heb. Opiens stiet mien pap zien beste kameraod achter mij. Hij trekt mien neie slip umdeel en stek zien grote harde ding in mij. Ik begun te schröwen. Ik schöp. Ik probeer hum vot te houwen maor hij hef hum der al in. Dan komt mien pap met een geweer en der is een vreselijke harde knal en ik zit under het bloed en mien pappe zien beste kameraod ok, hiel veul bloed. Ik weet het non zeker. Mien poesie is der ofvallen. Mien pap zien beste kameraod is veur ieuwig verlamd en ik mag zeuven jaor mien pap niet meer zien van mien mam.”

Het vrömde is, dat in zowat alle monologen de kerels der zo slecht ofkomt. Het kan toch niet zo wezen, dat allen ik zoveul kerels ken –platonisch- die zunder meer deugt. Al lezende begun ik te leuven dat de emancipatie nog maor pas in de kinderschoenen stiet. Misschien is het een goeie zaak dat der ok is een kerel op pad giet um kerels te interviewen over heur edele dielen, bijveurbield die verkrachters in Bosnië, alle aandere verkrachters en die beste kameraod van de pappe van dat tienjaorige wichtie. As daor dan ok weer een theaterstuk van maakt wordt… nee, dan zal nog gieniene begriepen hoe zukse dingen gebeuren kunt. Misschien is een gemengde prootgroep nog het beste, um oet te stukken hoe het lief van de aander warkt, zodat der respect over en weer ontstiet veur mekaar en veur mekaars lichaam, al blef het een stoer te bespreken underwarp veur ‘fatsoenlijk’ opgevoede lu.