Jan Poortman (1897-1984)

Hie hef de underwiezersopleiding volgd in Meppel. Van 1919 of hef e as underwiezer warkt in IJhorst, De Wiek, Auwerd (Aduard) en Meppel. Vanof 1924 warkt’e as hoofd in Meppel. Intied dat e studeerde, dee e al journalistiek wark, eerst as verslaggever en later as feuilletonist. In ‘t begun allennig veur de Meppeler Courant, later ok veur aander kranten in ‘t noorden en veur ‘t NRC.

Poortman had deur archief- en veldunderzuuk veul kennis van landschap, historie, taol en cultuur van Drenthe en ‘t angrèenzende Duutslaand.

Èend jaoren dartig was Poortman betrökken bij de oprichting van Saksenland, een bladtie met Blut und Boden-trekkies. Hie warkte ok veur de pro-Duutse boerenorganisatie Landbouw en Maatschappij. Daor hef e ok een stuk of wat openluchtspeulen veur schreven: De oude strijd (1939), en Als het daagt (1940).

Poortman is in de oorlog gien lid worden van de Kultuurkamer, maor hie hef in de oorlog wal publiceerd. In 1942 is Poortman in ‘t verzet gaon. Nao de oorlog hef e Nederlandse, Belgische, Franse en Canadese oorlogsunderscheidingen kregen.

Over de oorlogsjaoren hef e verscheiden boeken schreven: De jaren 1940 – 1945, Meppel in de meidagen van 1940 (1979), Meppel rond de bevrijding in 1945 (1980). In 1977 bint Poortman zien verzetsgedichten bundeld en oetgeven. Over zien ervaringen in ‘t verzet hef e schreven: Spionage rond Coevorden tijdens de Tweede Wereldoorlog (1979).

Poortman hef ok een stuk of wat streekgeschiedenissen schreven: Kerkelijk Meppel door de eeuwen heen (1976), De geschiedenis van de Oosterboer (1977), De geschiedenis van Staphorst (1978), Geschiedenis van De Wijk en Koekange (1982).
Hie zette de herinneringen van zien jeugd op papier in de boeken: De huzen van Schoondorp (1965), Leven rond Schoneveld (1981), De Baandrèkel (1982), en Vlègeljaoren (1983).

Jan Poortman was ok de samensteller van de bundel Uut en um oes olde laandschop, leesboek voor school en huis (1940). Dit boek kwam der ‘op initiatief van de Vereniging van Ondwerwijzers in de voormalige Inspectie Borger uitgegeven te Assen bij Van Gorcum & Comp. N.V.’.

In 1963 hef Poortman de Culturele Pries van Drenthe kregen.

Jan Poortman is in 1984 oet de tied kommen.

 

Boekpublicaties:

• De oude strijd (openluchtspel 1939);
• Uut en um oes olde laandschop (samensteller 1940);
• Als het daagt (openluchtspel 1940);
• De jaren 1940 – 1945 (zj);
• De huzen van Schoondorp (1965);
• Kerkelijk Meppel door de eeuwen heen (1976);
• De geschiedenis van de Oosterboer (1977);
• De geschiedenis van Staphorst (1978);
• Meppel in de meidagen van 1940 (1979);
• Spionage rond Coevorden tijdens de Tweede Wereldoorlog (1979).
• Meppel rond de bevrijding in 1945 (1980);
• Leven rond Schoneveld (1981);
• Geschiedenis van De Wijk en Koekange (1982);
• De Baandrèkel (1982);
• Vlègeljaoren (1983).

Een gedicht van Jan Poortman:

 

MIEN DRÈÈNSE LAAND

Mien Drèènse laand, uut is ‘t mit d’oorlogsdaod
Mar aover veld en weide
op vèène, zaand en heide
Daor schient de zunne rood!
Nog ist gien vrede, blift nog altied stried!
Nog lig de toekomst veur oes allemaole ongriepber wied.
Mar mit de olde dodenzaank
mutte wi’j wieder op de gaank!

Mien Drèènse volk! Takke van ‘t old geslacht,
Det schaand en knechtschop altied hef veracht!
-“Is ere recht
Hier now in d’eerde legd” –
Ie weet, wi’j mut det zo verstaon:
“De Drèènse aord, die kan niet ondergaon.”
Hoe vake oe drok en schaande op de nakke lag
Dat alles breukie later mi tien enkle slag!

Zo lang as dheide hier nog blujt
De ieken um de kaampen grujt
De olde aord deur ‘t bloed nog tokt
Blievie oe zöls nog – hoe verdrokt… –
Mien Drèènse laand! An ‘t wark mit moed!
Old Drèènse aord! Brèèkt tegenspoed!
Oen Drèènse voest’ dwingt nood en schaand’
Pak an mien volk! An ‘t wark mien laand!

Oet: Drentse verzetsgedichten