Louis Albert Roessingh (1873-1951)
Daor hef e ok Drents leerd. Hie was een zeun van Izaac Roessingh, de president van de arrondissementsrechtbank in Assen, en Trijntien Bouwina Homan.
Louis Albert Roessingh hef eerst de HBS in Assen daon en daornao hef e een opleiding volgd an de Academie der Schoone Kunsten in Antwarpen. Tiedens een fietstocht hef e Elp ontdekt. Hie hef der een hoes bouwen laoten, dat e De Zandhof of De Zandhoeve nuumde. Tiedens de Eerste Wereldoorlog was ‘t een toevluchtsoord veur Roessingh. In later jaoren gruide De Zandhof oet tot een kasteeltie. In Elp schilderde Roessingh het landschap en de mèensen in dat landschap. Hie woonde tegenover de schilder Reinhart Dozy. Nao 1910 woond’e ofwisselnd in Antwarpen en Elp en begund’e ok te dichten in ‘t Drents.
Roessingh schreef kleine gedichten van maor drie of veer strofen van veer regels, die kört waren. Zien taol is zuver. In België komp e under invloed van Guido Gezelle. Die zien natuurmystiek is anwiesbaar in het wark van Roessingh, maor dan op zien Drents. Het godsdienstige van Gezelle is bij Roessingh zowat heidense mystiek worden: der verschient witte wieven en dweellochten. De zielen van de schepers die oet de tied kommen bint, woont in een bossie op de heide.
Aal dat ‘bijgeleuf’ wordt met een knipoog van ironie deurgeven. Boetendes zit der in zien poëzie een beetie een verontschuldigende toon. De ironische undertoon vörmt de kracht en de beparktheid van zien gedichten; poëzie die de dingen nog klein holdt: je moet ja niet overdrieven. Poëzie van vort nao de oorlog is allén nog maor tiedverdrief.
In 1948 was Roessingh de eerste Drentse schriever waor of ‘t Drents Geneutschup een bundel Drentse gedichten van oetgeven hef; een klein mooi boekie met de titel ’t Diggelhoes, gedichies van Louis A. Roessingh bij ‘nkannerk gaard deur Jan Naarding. Met een petret en eigenhandige illustraties van de dichter.
In 1951 is Louis Albert Roessingh in Antwarpen oet de tied kommen. Hie lig begraven op ‘t kerkhof in Börk. In 1951 is nao zien overlieden zien autobiografie verschenen met de titel: Stad der paleizen.
In 1982 hef Stichting Het Drentse Boek een boek oetgeven over de schilder Louis Albert Roessingh: Drenthe – Antwerpen vice versa. ’t Boek is schreven deur Albert Doedens. In 1988 hef Stichting Het Drentse Boek de bundel Stoefzaand, gedichten en tekeningen van L.A. Roessingh oetgeven. In dit boekie stiet wark oet de periode 1939-1948, dat nog niet eerder verschenen was.
Boekpublicaties:
- ’t Diggelhoes (1948);
- Stad der paleizen (autobiografie, postuum 1951);
- Drenthe – Antwerpen vice versa (over de schilder Roessingh van de haand van Albert Doedens, 1982);
- Stoefzaand, gedichten en tekeningen van L.A. Roessingh (1988).
Een keur oet het wark van Louis Albert Roessingh:
VEUROETGAANK
Ja, krek ales weur hier offerd:
Brede wegen, heid’ en heerd,
Strubben, wal en zaandverstoeving,
Ales weur verliekedeerd.
Daolkies wordt, mien golden iempies,
Hier het leste slaggien scheurd.
Veur deen sangen hoed, mien Drenthe,
Hebt deen kinder ‘t geld dan beurd.
Dwelend zuuk ik nog de ressies,
Dee men over luut veur oes,
En ik speul, as paartie kinder,
Stillijk met een diggelhoes…
GIEN TIED
‘t aole Jaansie reup mij binnen
in zien aole plaggenkeet.
‘k Zee hum – ‘k mus toch waat verzinnen -:
“‘k Heb ‘t te drok, ‘k kan ‘s mörgens neet!”
Laoter, oet mien koetsewaogen,
Zaag ‘k hum staon waer veur zien keet.
‘t waas, of ie waer waat wol vraogen,
‘k reup aal vaast: “‘k Kan ‘s aovends neet!”
‘t Jaansie hebt ze nou begraoven. ‘k Kan wel raeren van de spiet.
kiek, de Dood met aal zien draoven,
Die vun toch nog wàl de tied…
BLADVULLING
Te laot hebt ze mij ales geven.
Bliekbaor heurt dat in mien leven.
As nou Heintien met de zeinde
Dit maor wet op ‘t einde.
wat bin’k an ‘t waark, wat doe’k mien best.
As ‘t Heintien maor neet vrag op ‘t lest;
“Hef ‘t ales d’muite waerd wal west?”
ZOEPERTIEN
Is ‘t wal neudig ‘t medelieden,
Neudig, dat wij hum vervluukt?
Meug’lijk vindt ie in zien glassien
Wat wij eeuwig zuukt.
WAT WEZEN ZOL
Er lagen ies wat ekkelties
deep under gres en spil.
Heur leven leek een spullechien.
Ze hadden zuver wil.
Ze dreumden van de veurjaorszun,
Van ales en nog wat.
Van laoter, as de veugelties
ees zungen in heur blad…
Wat leup ‘t toch aans, mien ekkelties!
Veur jou kwaamp neet de zun…
Och, dat dan ook zo’n wreutertien,
Zo’n zwientien jou daor vun!
HAARFSTNACHT
Langs de bossem van de heerd
Met zien oetgedeufde kolen
Glid van d’egge stil de maon
Maank de riegel stolen
Lege stolen, dee daor wacht
Op de meensken, dee neet kommen
In de hof, in ‘t bleke locht,
Kwient en staarft de leste blommen.
O, dee kaolde zulvern nacht!
As daor ale dingen zwiegen;
En de leste appel vaalt
Oet de kale zwaarte twiegen.
ALLÉN
Zul ik dan gien proter kriegen,
Van de naober gien geloed?
Daolkies mu’k hen berre tiegen,
Waant de heerd geet stillijk oet.
Kiek de kaolde mist ies sloepen
Deur de loeken veur de roet!
En de daogen, die zo kroepen,
Maoken kregel mij in de hoed.
Want hoe teumig paartie toeren
Ik mien hof en börchie vin,
Um allén te koekeloeren
Is mij toch neet naor de zin.
Anne de Vries, de schriever van Bartje, hef een gedicht schreven over Roessingh:
ROESSINGH
Doe ol’ Roessingh wuur verluud,
Luut de locht zien zwaore wolken
Hangen as een zwarte wao…
En dat iekien op de heide
– Wied verdweeld van darp en es –
En de meidoorn bij de mao,
En de ol’ jeneverbes,
En de berk in de hof van ‘t börgien,
En de brem bij de heideplas,
Stunden slap en stil te kwienen,
Of er nou gien hoop meer was…
Maor doe ‘t volk weer was vertrokken
En de maon scheen in de nacht,
Kwamen staodig olle voeten
– En een stokkien tikte zacht –
En ze huulden stil bij ‘t iekien,
En ze stunden bij de brem,
En zien haanden aaiden ‘t berkien,
Meidoorn, els en liesterkral,
En zien goeie olle stem
Zee met een verbörgen lachien:
“Wees toch wiezer, ik bin d’r wal…”